توکن حاکمیتی (Governance Tokens) چیست و چه کاربردی دارد؟

اگر از کاربران صنعت کریپتو هستید، حتما تابه‌حال با مفهوم توکن حاکمیتی برخورد داشته‌اید. فناوری بلاک‌چین دنیایی از امکانات جدید را برای علاقمندان به این حوزه فراهم کرده است. از امور مالی غیرمتمرکز گرفته تا مالکیت دیجیتال از طریق NFTها، انفجاری از نوآوری در انواع محصولات، خدمات و پلتفرم‌ها به‌وجود آمده است.

یکی از این مفاهیم مهم، توکن حاکمیتی است که توسط جامعه یک ارز دیجیتال ارائه شده و به کاربران این پروژه امتیازهای ویژه‌ای می‌دهد. در ادامه مقاله زیر از صرافکس با این مقوله، کارکرد، مزایا و معایب آشنا خواهیم شد. با ما همراه باشید.

توکن حاکمیتی چیست؟

توکن‌ حاکمیتی (Governance Tokens) نوعی ارز دیجیتال است که به دارندگان توکن خاص اجازه رای دادن در جهت پروژه بلاک‌ چین خود را می‌دهند. هدف اصلی این توکن‌ها تمرکززدایی در تصمیم‌گیری‌ها و نظر دادن هولدرها در مورد چگونگی اجرای پروژه است.

اعضای انجمن می‌توانند از توکن‌های حاکمیتی برای دخالت مستقیم بر کارکرد و ویژگی‌های پروتکل استفاده کنند. بنابراین می‌توانند تغییرات مربوط به رابط کاربری را اعمال کرده و در مورد کارمزدها و توزیع پاداش رای دهند یا حتی در کد زیربنایی یک پروژه تغییراتی ایجاد کنند.

اگرچه بیشتر توکن‌های دیفای ، توکن‌های حاکمیتی هستند، رأی‌گیری تنها ویژگی تمایز آنها نیست. کاربرانی که این توکن‌ها را دارند قادر خواهند بود از آنها برای گرفتن وام، استیکینگ و کسب درآمد از طریق ییلدفارمینگ استفاده کنند. با تمام این‌ها وظیفه اصلی توکن حاکمیتی توزیع قدرت است. توکن‌های حاکمیتی پدیده‌ای نسبتا جدید هستند و در مورد کارایی آن‌ها هنوز بحث‌های زیادی وجود دارد.

برخی کارشناسان معتقدند که آن‌ها در واقع کلید اصلی تمرکززدایی هستند و گروهی دیگر نگران این موضوع هستند که این توکن‌ها منجر به تمرکز قدرت در میان گروه کوچکی از هولدرها شوند.

توکن حاکمیتی چگونه کار می‌کند؟

همانطور که گفته شد توکن حاکمیتی کلید اصلی برای ایجاد حاکمیت غیرمتمرکز در پروژه های DAO، دیفای و برنامه‌های غیرمتمرکز است. این توکن‌ها در ازای وفاداری و مشارکت فعال دارندگان در جامعه به آن‌ها داده می‌شوند. دارندگان نیز با داشتن این گروه توکن در مورد مسائل اصلی پروژه رای می‌دهند و باعث توسعه آن خواهند شد. رای گیری اصولا از طریق قراردادهای هوشمند انجام شده و نتایج آن، خودکار اجرا می‌شوند.

یکی از اولین توکن‌های حاکمیتی توسط MakerDAO، ارائه شد. این سازمان خودگردان یا DAO مبنی بر اتریوم است و زیربنای استیبل‌ کوین دای (DAI) است. پروتکل میکر بوسیله هولدرهای توکن حاکمیتی آن به نام MKR مدیریت می‌شود. هر توکن MKR برابر با یک رای است و تصمیمی اتخاذ می‌شود که بیشترین آرا را داشته باشد.

دارندگان این توکن در مورد موضوعاتی مانند انتصاب اعضای تیم، تعدیل کارمزدها و اجرای قوانین جدید حق رأی دارند و هدف کلی کسب اطمینان از ثبات، شفافیت و کارآمدی استیبل کوین دای است.

موارد کاربرد توکن حاکمیتی

دارندگان توکن حاکمیتی به صورت جمعی تصمیم گیرنده هستند یا تغییرات خاص را پیشنهاد می‌کنند مانند تغییر هزینه کارمزد تراکنش یا تغییر در رابط کاربری. پارامترهای مورد رای‌گیری در پروژه‌های مختلف، متفاوت است و به راه‌اندازی ابتدایی بلاک‌چین بستگی دارد. بیشترین تاثیر توسط افرادی اعمال می‌شود که مالک بیشترین توکن‌ها هستند و در بسیاری از پروژه‌ها این بنیانگذاران یا سرمایه گذاران هستند که بیشترین تعداد توکن را در اختیار دارند.

البته توکن‌های حاکمیتی صرفاً اعطاکننده حق رأی نیستند، بلکه در بسیاری از پروژه‌های بلاک‌چین این توکن‌ها برای موارد دیگری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند، مانند:

• استیکینگ
• قرض دادن و قرض گرفتن
• فارمینگ
• جریان نقدی حاصل از کارمزد

تفاوت بین توکن حاکمیتی و توکن ابزار 

توکن‌های ابزار نوعی دارایی دیجیتال هستند که برای هدف خاصی مانند پرداخت کارمزد یا دسترسی به یک محصول یا خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرند. در صورتی‌که توکن‌ حاکمیتی به دارنده خود اجازه می‌دهد تا در مورد نحوه اجرای پروژه تصمیم‌گیری کرده و نظر دهد. اصولا اهداف یک توکن ابزار در شبکه بلاک‌چین بومی یا پلتفرم رمزنگاری که در آن خریداری شده است، قرار دارد.

وجه تمایز اصلی این است که توکن ابزار قدرت حاکمیتی ندارد و برای سایر اهداف مورد استفاده قرار می‌گیرد. ذکر شد که توکن‌های حاکمیتی برای سرمایه‌گذاری و گرفتن وام نیز استفاده می‌شوند. این امر باعث می‌شود که کارایی آنها نسبت به توکن‌های ابزار که بیشتر برای تراکنش‌ها استفاده می‌شوند، بیشتر باشد.

پروژه‌های مختلف دارای قوانین متفاوتی در مورد نحوه عملکرد توکن حاکمیتی خود هستند. توکن‌ها بر اساس مدل‌های محاسباتی مختلف بین سهامداران که شامل تیم توسعه‌دهنده، سرمایه‌گذاران و کاربران است، توزیع می‌شوند. برخی از توکن‌های حاکمیتی فقط در موارد خاصی از مسائل حاکمیتی اجازه رای دارند و برخی دیگر می‌توانند به اکثر موارد رای دهند. همینطور برخی از آن‌ها قادرند کسب‌کننده سود مالی باشند و برخی دیگر امکان این کار را ندارند.

مزایای استفاده از توکن حاکمیتی 

اگر در پروژه‌‌ای سرمایه‌گذاری کرده و صاحب توکن حاکمیتی شده‌اید، بهتر است از مزایای متعدد آن‌ آگاه باشید که شامل مواردی برگرفته از کارایی بهتر تا فرصت‌های بیشتر برای همکاری در پروژه است.

• حاکمیت غیرمتمرکز:

مزیت اصلی توکن حاکمیتی این است که حکمرانی غیرمتمرکز را ارائه می‌دهد. توسعه‌دهندگان قادرند با استفاده از این توکن‌ها تمرکززدایی را در پروژه‌های وب  3 خود اجرا ‌کنند. در صورت عدم حضور توکن حاکمیتی، راه‌حل‌های حوزه دیفای عمدتاً نیازمند تعداد زیادی از قراردادهای هوشمند می‌بودند.

• فرصت‌ برای همکاری:

پس از طرح پیشنهادات، دارندگان توکن به بحث و گفتگو بین پرداخته و با یکدیگر همکاری می‌کنند. هر هولدر رای خود را ارائه کرده و  پاداش خود را در ازای همکاری با سایر اعضای جامعه به دست می‌آورد.

• افزایش بهره‌وری: 

از دیگر مزایای توکن‌های حاکمیتی، کارایی آن‌هاست. اعضای جامعه که توکن حاکمیتی را دارند می‌توانند در پروژه مشارکت داشته باشند و این امر منجر به مشارکت فعال‌تر و تصمیم‌گیری‌های کارآمدتر در رابطه با پروژه خواهد شد زیرا آن‌ها خواهان موفقیت پروژه هستند.

معایب استفاده از توکن حاکمیتی

اگرچه توکن‌های حاکمیتی برای وب 3 و بسیاری از پروژه‌های بلاک‌چین مفید هستند، چالش‌هایی نیز بر سر راه توسعه‌دهندگان رمز ارز درباره این توکن‌ها وجود که در هنگام انتشار آن‌ها باید در نظر گرفته شوند، از جمله مواردی که در  ادامه به آن‌ها اشاره شده است.

• ایجاد پتانسیل برای کلاهبرداران:

مهم‌ترین چالش توکن‌های حاکمیتی ایجاد پتانسیل برای افراد شرور است و ممکن است آن‌ها از قدرت رای خود برای اتخاذ تصمیماتی که فقط به نفع خودشان باشد، استفاده کنند و نفع جامعه را در نظر نگیرند.

• افزایش قدرت رای برای نهنگ‌ها:

همانطور که می‌دانیم نهنگ‌ها افرادی هستند که سرمایه‌گذاری‌های بسیار بزرگی انجام می‌دهند و در نتیجه مقدار قابل توجهی از توکن‌های حاکمیتی را کسب می‌کنند. این امر ممکن است به دلیل قدرت بالای آن‌ها در رأی دهی مشکل ایجاد کند، زیرا هدف اصلی یک پروژه بلاک‌چین، ماهیت غیرمتمرکز آن است.

• مسئولیت پذیری کم:

در حال حاضر، توکن‌های حاکمیتی مسئولیت‌پذیری زیادی ندارند و اگر پروژه‌ای ورشکسته شود، مشخص نخواهد شد که چه کسی عامل این شکست است.

آیا توکن حکومتی ارزش سرمایه‌گذاری دارد؟

دریافتیم که توکن‌ حاکمیتی قدرتمند است و به دارندگان خود اجازه می‌دهد در مورد چگونگی توسعه پروژه رای دهند و کارایی سازمانی را بهبود بخشند و در نتیجه، پروژه کارآمدتر و موفق‌تر خواهد شد.

علاوه بر این، توکن‌های حاکمیتی از لحاظ دیگری نیز ارزشمند هستند و می‌توانند مورد معامله، مبادله، استیکینگ و غیره قرار گیرند. آنها همچنین فرصتی عالی برای کسب درآمد غیرفعال برای کاربران ایجاد می‌کنند.

زمانی که یک پروژه ارز دیجیتال موفق شود، این توکن‌ها ارزش بیشتری پیدا می‌کنند به عنوان مثال، بازی‌های بلاک‌چین معمولاً به کاربران اولیه خود این فرصت را ارائه می‌دهند که بعدها در ازای درآمد کسب شده در بازی، توکن‌ حاکمیتی خود را به اشتراک بگذارند بنابراین اگر توکن حاکمیتی در ابتدا ارزش چندانی نداشته باشد، در آینده ممکن است ارزشمند باشد. پروتکل‌های غیرمتمرکز می‌توانند ارزش توکن‌های حاکمیتی خود را با خرید دوباره توکن‌ افزایش دهند؛ در نتیجه تعداد توکن‌های در گردش کاهش یافته و ارزش آن‌ها بیشتر خواهد شد.

در ادامه بخوانید: لوریج توکن چیست؟

سخن پایانی

چشم‌انداز توکن‌های حاکمیتی، مانند سایر موارد در صنعت کریپتو، سرشار از اما و اگر است. احتمال دارد در آینده این توکن‌ها با عوامل مهمی مانند مقررات جدید، اتخاذ مدل‌های عملیاتی DAO و نوآوری‌های فناوری مانند استانداردهای جدید روبرو شوند. با تمام این موارد توکن حاکمیتی بدون شک یک عنصر اصلی و مهم در توسعه و پذیرش شبکه‌های غیرمتمرکز خواهد بود.

با گذشت زمان، احتمال دارد سیستم‌های حکومتی ارز دیجیتال پیچیده‌تر شوند و به‌دنبال آن مالکان در جوامع خود فعال‌تر خواهند شد. پروتکل‌های حاکمیتی امکان تصمیم‌گیری جمعی را برای یک گروه فراهم می‌کنند و قادر خواهند بود شبکه‌های رمزنگاری جدید را مدیریت و اداره کنند.

سؤالات متداول