بررسی و آموزش اندیکاتور ROC یا نرخ تغییر

اگر به دنبال بهبود استراتژی معاملاتی خود جلوتر از روند بازار هستید، یکی از اندیکاتورهای تکنیکال که معامله‌گران و تحلیلگران باید به مجموعه ابزار خود اضافه کنند، شاخص نرخ تغییر (ROC) است. در این پست وبلاگ، بررسی خواهیم کرد که شاخص ROC چیست، چگونه کار می‌کند، و چگونه می‌توانید از آن برای شناسایی فرصت های تجاری بالقوه و جلوتر از منحنی بازارهای مالی امروزی استفاده کنید. خواه یک معامله گر باتجربه هستید یا تازه شروع به کار کرده اید، ادامه مطلب را بخوانید تا بدانید چگونه اندیکاتور ROC می تواند به شما در دستیابی به اهداف معاملاتی خود کمک کند.

اندیکاتور ROC یا نرخ تغییر چیست و چه کاربردی دارد؟

اندیکاتور نرخ تغییر (ROC) مخفف عبارت Rate of Change است و یکی از اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال محسوب می‌شود. ROC میزان سرعتی است که «یک متغیر» در طول یک دوره زمانی مشخص تغییر می‌کند. معمولا زمانی که صحبت از ممنتم است، از ROC استفاده می‌شود.

این اندیکاتور به طور کلی نسبت تغییرات میان دو متغیر را نشان می‌دهد. و به لحاظ بصری، سرعت تغییر با شیب خط نشان داده می‌شود. معمولا ROC با حرف دلتا (Δ) نمایش داده می‌شود.

در ادامه بخوانید: آموزش اندیکاتور MACD و کاربرد آن برای تریدرها

نکات کلیدی:

• اندیکاتور نرخ تغییر (ROC) به میزان سریع بودنِ تغییر در طول زمان اشاره دارد.
• بنابراین ROC نشان‌دهنده «افزایش شتاب» یا «کاهش شتاب» تغییر می‌باشد؛ و اندازه‌ی خود تغییر مد نظر نیست.
• در بازارهای مالی، نرخ تغییر (Rate of Change) برای فهمیدن بازگشت‌های قیمت و شناسایی ممنتم در روندها استفاده می‌شود.
• میانگین‌های متحرک توسط تریدرها استفاده می‌شود تا تغییر نرخ‌های قیمت یک دارایی را با هموار کردن آن‌ها (Smoothing) متوجه شوند.
• اندیکاتور نرخ تغییر قیمت (The Price Rate of Change Indicator) یک ابزار تکنیکال است که درصد تغییر قیمت (یعنی قیمت فعلی و قیمتی که تا چند دوره مشخص قبلی بوده است) را اندازه گیری می‌کند.

درک اندیکاتور نرخ تغییر (ROC)

نرخ تغییر به زبان ریاضی، درصد تغییر مقدار در یک دوره زمانی مشخص را بیان می‌کند، و بیان‌گر ممنتم یک متغیر است.

به طور کلی، فرمول نرخ تغییر به صورت زیر است:

R= نرخ تغییر
D= فاصله (یا دیگر متغیرها) اندازه‌گیری شده در ابتدا و انتهای دوره
T= زمانی که برای رخ دادنِ تغییر طول کشید

در بازارهای مالی، محاسبه ROC همچنین می‌تواند به عنوان «بازده در طول زمان» (return over time) محاسبه شود، به این صورت که می‌تواند مقدار فعلی یک سهام یا شاخص را گرفته و آن را بر مقدار دوره قبلی تقسیم کند. حاصل را منهای یک کرده و سپس عدد بدست آمده را در عدد ۱۰۰ ضرب می‌کنیم تا درصد آن بدست آید.

اهمیت اندازه گیری نرخ تغییر

نرخ تغییر (ROC) در بازارهای مالی یک مفهوم به شدت مهم است زیرا به سرمایه گذاران و تریدرها این امکان را می‌دهد تا ممنتم یک اوراق بهادار و دیگر روندها را شناسایی کنند. برای مثال، یک اوراق بهادار با ممنتم بالا، یا یک اوراق بهاداری که ROC مثبتی دارد، معمولا در بازار کوتاه مدت عملکرد بهتری دارند.

متقابلا، یک اوراق بهادار که ROC ای دارد که زیر میانگین متحرک است، یا یک ROC کم یا منفی دارد معمولا باید انتظار داشت که ارزش آن کاهش پیدا کند و می‌تواند به عنوان یک سیگنال فروش در نظر گرفته شود.

کافه ترید: آموزش اندیکاتور RSI | چرا RSI یکی از مهم‌ترین اندیکاتورهای تکنیکال می‌باشد؟

همچنین نرخ تغییر برای بازارهای حبابی یک اندیکاتور خوب است. تصور کنید ممنتم خوب است و تریدرها به دنبال اوراق بهاداری با ROC مثبت هستند، اگر در طول یک دوره کوتاه مدت، شاخصه‌ای در بازار رشد زیادی در ROC داشته باشد، احتمالا یک نشانه از این است که وضعیت مارکت ناپایدار است.

اگر نرخ تغییر (ROC) یک شاخصه بیشتر از ۵۰٪ باشد، تریدرها و سرمایه گذاران باید محتاطانه عمل کنند زیرا ممکن است بازار حباب باشد.

اندیکاتور نرخ تغییر قیمت (The Price Rate of Change)

اکثر اوقات اندیکاتور ROC برای اندازه‌گیری میزان تغییرات قیمتی یک اوراق بهادار در طول زمان استفاده می‌شود و با نرخ تغییر قیمت (the price rate of change) شناخته می‌شود که اختصارا به آن ROC گفته می‌شود.

نرخ تغییر قیمت با منها کردنِ قیمت یک اوراق بهادار در لحظه‌ی A از قیمت همان اوراق بهادار در لحظه‌ی B، و تقسیم حاصل آن بر قیمت در لحظه‌ی A بدست می‌آید. برای بدست آوردن درصد نیز حاصل را ضربدر ۱۰۰ می‌کنیم.

این اندیکاتور یک اندیکاتور ممنتم نامحدود است که در تحلیل تکنیکال که مبدا آن یک خط میانی در نقطه صفر است؛ زمانی که مثبت باشد، شتاب قیمت مثبت است و زمانی که منفی باشد، شتاب منفی است.

نحوه سیگنال گیری با استفاده از اندیکاتور  ROC

اندیکاتور ROC (نرخ تغییر) یک نوسانگر مومنتوم است که درصد تغییر قیمت را بین قیمت فعلی و قیمت x دوره قبل اندازه گیری می کند. اغلب برای شناسایی شرایط اشباع خرید و فروش و تأیید تغییر روند استفاده می شود. در اینجا چند راه برای استفاده از شاخص ROC برای سیگنال دادن در موقعیت های معامله وجود دارد.

اشباع خرید و فروش

نشانگر ROC می تواند برای شناسایی شرایط اشباع خرید یا فروش استفاده شود. هنگامی که اندیکاتور ROC از یک آستانه خاص، مثلاً 10 یا 20، بالاتر می رود، اشباع خرید در نظر گرفته می شود و زمانی که از یک آستانه خاص پایین می آید، اشباع فروش در نظر گرفته می شود. معامله گران می توانند در زمان اشباع خرید اندیکاتور به دنبال فرصت هایی برای فروش باشند و در حالت اشباع فروش، خرید کنند.

واگرایی: معامله گران می توانند از شاخص ROC برای شناسایی واگرایی بین قیمت و مومنتوم استفاده کنند. برای مثال، اگر قیمت در حال رسیدن به سقف های بالاتر، اما شاخص ROC به سقف های پایین تر برسد، نشان می‌دهد که حرکت در حال ضعیف شدن است و احتمال برگشت می باشد. معامله گران می توانند در صورت بروز این واگرایی به دنبال فرصت هایی برای فروش باشند.

کراس اور (CrossOver)

معامله گران همچنین می توانند از کراس اور نشانگر ROC با خط سیگنال آن (معمولا میانگین متحرک 9 دوره ای ROC) برای سیگنال گیری استفاده کنند. هنگامی که ROC از بالای خط سیگنال خود عبور می کند، نشان می دهد که مومنتوم در حال افزایش است و ممکن است سیگنال خرید بدهد. هنگامی که ROC از پایین خط سیگنال خود عبور می کند، نشان می دهد که حرکت در حال کاهش است و ممکن است سیگنال فروش داشته باشیم.

توجه به این نکته مهم است که هیچ اندیکاتور یا استراتژی معاملاتی بی‌خطا نیست و معامله‌گران باید همیشه از تکنیک های مدیریت ریسک مانند Stop-Loss برای محدود کردن ضرر خود استفاده کنند.

تشخیص جهت و شدت روند با اندیکاتور Roc

شاخص ROC (نرخ تغییر) می تواند برای تشخیص جهت و شدت روند با تجزیه و تحلیل شیب و بزرگی آن استفاده شود. در اینجا به صورت مختصر توضیح خواهیم داد.

جهت روند: جهت روند را می توان با شیب خط ROC تعیین کرد. اگر خط ROC به سمت بالا شیب داشته باشد، نشان دهنده بازار گاوی و اگر شیب آن به سمت پایین باشد، نشان دهنده بازار خرسی است. معامله گران می توانند از این اطلاعات برای تأیید جهت روند استفاده کنند و بر اساس آن به دنبال فرصت هایی برای خرید یا فروش باشند.

شدت روند: از بزرگی خط ROC می توان برای اندازه گیری شدت روند استفاده کرد. اگر خط ROC بزرگی زیادی داشته باشد، نشان می دهد که روند قوی است و اگر بزرگی کمی داشته باشد، نشان می دهد که روند ضعیف است. معامله گران می توانند از این اطلاعات برای سنجش قدرت روند و تعیین اینکه آیا زمان خوبی برای ورود یا خروج از یک معامله است، استفاده کنند.

عبور از خط صفر

اگر اندیکاتور ROC از خط صفر عبور کند، نشان می دهد که حرکت به سمت بالا در حال تغییر است و روند قیمت ممکن است صعودی (بازار گاوی) باشد. این بدان معناست که قیمت فعلی بالاتر از قیمت دوره قبل است که نشان دهنده افزایش فشار خرید است.

برعکس، اگر اندیکاتور ROC از زیر خط صفر عبور کند، نشان می‌دهد که مومنتوم پایین رونده و بازار ممکن است خرسی باشد. این بدان معناست که قیمت فعلی کمتر از قیمت دوره قبل است که نشان دهنده افزایش فشار فروش است.

کراس از خط صفر توسط اندیکاتور ROC اغلب به عنوان تاییدی بر معکوس شدن روند تلقی می شود. هنگامی که ROC از خط صفر عبور می کند، معامله گران ممکن است آن را به عنوان سیگنال خرید تعبیر کنند، در حالی که کراس  زیر خط صفر ممکن است به عنوان سیگنال فروش دیده شود.

به طور کلی معامله گران می توانند از اندیکاتور ROC برای تایید جهت روند و تعیین قدرت روند استفاده کنند. اگر خط ROC به سمت بالا شیب داشته باشد و بزرگی زیادی داشته باشد، نشان می دهد که روند قوی و صعودی است و معامله گران می توانند به دنبال فرصت هایی برای خرید باشند.

اگر خط ROC به سمت پایین شیب داشته باشد و بزرگی زیادی داشته باشد، نشان می دهد که روند قوی و نزولی است و معامله گران می توانند به دنبال فرصت هایی برای فروش باشند. برعکس، اگر خط ROC به سمت بالا یا پایین شیب داشته باشد اما مقدار کمی داشته باشد، نشان می دهد که روند ضعیف است و معامله گران ممکن است قبل از ورود به معامله منتظر سیگنال قوی تری باشند.

تشخیص واگرایی با اندیکاتور ROC

واگرایی یک ابزار تحلیل تکنیکی محبوب است که توسط معامله گران برای شناسایی معکوس های احتمالی روند استفاده می شود. نشانگر ROC (نرخ تغییر) می تواند برای تشخیص واگرایی در بازار استفاده شود. در اینجا نحوه تشخیص واگرایی با نشانگر ROC آورده شده است:

اندیکاتور ROC را روی نمودار خود ترسیم کنید. برای شروع، با انتخاب آن از فهرست اندیکاتورهای پلتفرم نمودار خود، نشانگر ROC را به نمودار خود اضافه کنید.

به دنبال واگرایی باشید: واگرایی زمانی رخ می دهد که قیمت دارایی در جهت مخالف اندیکاتور حرکت کند. در مورد اندیکاتور ROC، واگرایی صعودی زمانی رخ می‌دهد که قیمت به کف های پایین تر برسد، اما اندیکاتور ROC به کف های بالاتر برسد. این نشان می دهد که مومنتوم در حال تغییر است و قیمت ممکن است به زودی به سمت صعودی برگردد. واگرایی نزولی (خرسی) زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت به سقف های بالاتر رسیده، اما شاخص ROC در حال رسیدن به سقف های پایین‌تر است. این نشان می دهد که حرکت در حال تضعیف است و ممکن است قیمت به زودی به سمت نزول برگردد.

تأیید واگرایی: برای تأیید واگرایی، معامله گران باید به دنبال سیگنال های اضافی مانند شکست خط روند، تغییر در حجم معاملات یا سایر اندیکاتورهای تکنیکال باشند. این به افزایش احتمال یک معامله موفق کمک می کند.

وارد معامله شوید: پس از تایید واگرایی، معامله گران می توانند با دستور Stop-Loss وارد معامله شوند تا در صورت عدم انجام معامله طبق برنامه ریزی، ضرر احتمالی خود را محدود کنند.

به طور خلاصه، شاخص ROC می تواند برای تشخیص واگرایی در بازار استفاده شود که می تواند ابزار قدرتمندی برای شناسایی معکوس های احتمالی روند باشد. با استفاده از اندیکاتور ROC در ترکیب با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال، معامله گران می توانند احتمال یک معامله موفق را افزایش دهند.

بررسی محدودیت اندیکاتور ROC

مانند هر اندیکاتور تکنیکال، اندیکاتور ROC (نرخ تغییر) دارای محدودیت هایی است که معامله گران و تحلیلگران باید در هنگام استفاده از آن در تحلیل خود به آن توجه داشته باشند. در اینجا برخی از محدودیت های شاخص ROC وجود دارد:

سیگنال های نادرست: نشانگر ROC، مانند هر نشانگر فنی دیگر، می تواند سیگنال های نادرست ایجاد کند، به ویژه در زمانی که بازار در نوسان است. بنابراین، مهم است که از نشانگر ROC همراه با سایر شاخص های فنی یا الگوهای نمودار برای تأیید سیگنال ها استفاده کنید.

بازه زمانی محدود: شاخص ROC در شناسایی حرکات کوتاه مدت قیمت، معمولاً در بازه های زمانی چند روز (معمولا 14 روزه) یا چند هفته، بیشترین تأثیر را دارد. ممکن است در شناسایی روندهای بلندمدت یا معکوس ها موثر نباشد.

اتکای بیش از حد به داده های اخیر: شاخص ROC اهمیت بیشتری برای داده های قیمت اخیر قائل است که می‌تواند آن را نسبت به نوسانات کوتاه‌مدت قیمت حساس‌تر کند. این گاهی اوقات می تواند منجر به سیگنال های نادرست یا نوساناتی شود که روند اصلی را نشان نمی دهد.

برای همه بازارها مناسب نیست: نشانگر ROC ممکن است برای همه بازارها مناسب نباشد. به عنوان مثال، ممکن است برای کالاها یا ارزهایی که در معرض مداخلات دولت یا رویدادهایی در سطح بازار هستند که می توانند باعث تغییرات ناگهانی و غیرمنتظره قیمت شوند، خوب کار نکند.

بدون قدرت پیش بینی: مانند هر اندیکاتور تکنیکال، اندیکاتور ROC بر اساس داده های تاریخی قیمت است و حرکات آتی قیمت را با قطعیت پیش بینی نمی کند. این صرفا ابزاری برای کمک به معامله گران و تحلیلگران در شناسایی روندها و فرصت های تجاری  است.

نتیجه‌گیری

اندیکاتور ROC یا نرخ تغییر یک مفهوم مهم است که نه تنها نشان دهنده‌ی تغییر است، بلکه می‌گوید این تغییر با چه سرعتی در حال رخ دادن است. به طور کلی اندیکاتور ROC در بازار کریپتو تنها شتاب تغییر قیمت (ممنتم) را می‌سنجد و در اصل تفاوت چندانی با اندیکاتور ممنتم (Momentum) ندارد.

سوالات متداول