برنامه غیرمتمرکز (dapp) چیست؟ (+ شرح کاربردها، مزایا و معایب)

برنامه غیرمتمرکز (dapp) با طرح دغدغه‌هایی چون شفافیت و حفظ حریم خصوصی، برنامه متمرکز (app) را به چالش کشیده و کاربران را در زمینه‎‌های مختلف، از تجارت و کسب درآمد گرفته تا بازی و سرگرمی، به خود جذب می‌کند.

به منظورشناخت بیش‌تر برنامه غیرمتمرکز، در این مقاله از صرافکس به این عنوان‌ها خواهیم پرداخت:

• برنامه غیرمتمرکز یا dapp چیست؟
• کاربردها، مزایا و معایب دی‌اپ
• آینده دی اپ
• و …

برنامه غیرمتمرکز (dapp) چیست؟

برنامه ‌های غیرمتمرکز (dapps:Decentralized Applications) برنامه‌های دیجیتالی اند که به‌جای اجرا بر یک کامپیوتر، بر یک شبکه‌ بلاک‌چین از کامپیوترهای مختلف اجرا می‌شوند. Dapp ها غیرمتمرکز و از کنترل و مداخله یک مقام واحد آزادند.

دی‌اپ‌ها مانند برنامه‌های متمرکز روی سیستمی واحد ذخیره نمی‌شوند، بلکه روی گروهی از سیستم‌ها قرار می‌گیرند. این امر دسترسی به اطلاعات کاربران را ناممکن می‌کند.

اجزای اصلی اپلیکیشن غیرمتمرکز dapp 5 مورد زیر هستند:

• بلاک چین

این شبکه بستری مناسب برای دستیابی به اهداف اپلیکیشن غیرمتمرکز فراهم می‌کند. بلاک‌ چین همان دفتر کل توزیع‌شده است که پایگاه داده لازم را برای ذخیره داده‌های اپ ارائه می‌کند. اگر با این مفهوم آشنایی ندارید مقاله شبکه بلاک چین را بخوانید.

• اتریوم

اتریوم یک شبکه قدرتمند ارز دیجیتال برپایه فناوری بلاک چین است که ابزار لازم نظیر قرارداد هوشمند و توکن‌های اختصاصی برای دی اپ را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار دهد. برای مشاهده قیمت و خرید اتریوم از سایت صرافکس کلیک کنید.

• قرارداد هوشمند

قرارداد هوشمند نوعی برنامه کامپیوتری روی شبکه اتریوم است. از طریق قرارداد هوشمند می‌توان برنامه‌نویسی کرد تا کارهای خاصی در شرایط معین به‌طور خودکار انجام شود. قرارداد هوشمند سازوکار dapp را تعیین می‌کند.

• غیرمتمرکزسازی

قراردادهای هوشمند در اتریوم ماهیتی خودکار دارند. همین مسئله غیرمتمرکزسازی را ممکن می‌نماید. این ویژگی اصلی‌ترین راهکار دی‌اپ‌ها برای  حذف سلسله مراتب مدیریتی است.

• والت‌

والت پل ارتباطی بین برنامه غیرمتمرکز و بلاک چین است تا بتوان از قابلیت برنامه غیرمتمرکز بهره‎‌مند شد. برای دسترسی به dapps باید از والت‌ها استفاده کرد.

کاربرد Dapp

استفاده از Dapp ها رشد چشمگیری داشته و در هر صنعتی به‌کارگرفته می‌شوند؛ بازی‌های ویدئویی یا حوزه سلامت همگی می‌توانند از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بهره‌مند شوند. برخی از متداول‌ترین کاربردهای برنامه‌ غیرمتمرکز به شرح زیر است:

• تردینگ:

برنامه‌های غیرمتمرکزی چون یونی سواپ و اوه به کاربران اجازه می‌دهند که ارزهای رمزنگاری شده را به‌طور ناشناس معامله کنند.

• بازی‌ها:

طیف وسیعی از بازی‌های مبتنی بر دی‌اپ وجود دارند؛ مانند: My Neighbor Alice یا Blockchain Cuties.

• سرگرمی‌ها:

از پلتفرم‌های اشتراک‌گذاری ویدئو با فناوری بلاکچین می‌توان به DTube اشاره کرد. این پلتفرم غیرمتمرکز معادل Youtube است.

• رسانه‌های اجتماعی:

از رسانه‎‌های اجتماعی که جزء برنامه‌ های غیرمتمرکز است، می‌توان به Steemit اشاره کرد.

مزایای DAPP چیست؟

مزایای متعدد دی اپ‌ ها سبب شده تا مورد توجه ویژه مخاطبان قرار بگیرند. در میان این مزایا می‌توان به موارد مهم زیر اشاره کرد:

• حذف واسطه‌ ها

دی‌اپ‌ها با حذف واسطه‌ها در هزینه و زمان صرفه‌جویی می‌کنند. یک اپلیکیشن غیرمتمرکز که می‌توان نقل و انتقال پول را با آن انجام داد، به‌راحتی و بدون هزینه یا کارمزد این کار را انجام می‌دهد؛ در صورتی که نقل و انتقال پول از طریق حساب بانکی، زمان‌بر است و هزینه به دنبال دارد.

• آسیب‌ پذیری اندک

دی‌اپ‌ها در برابر حملات مقاوم اند؛ چراکه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز سرور مرکزی ندارند، درنتیجه هیچ محل فیزیکی وجود ندارد که مهاجم آن را هدف قرارداده و به آن نفوذ کند.

• حفظ حریم خصوصی کاربران

با راه‌اندازی شبکه وب، فضایی مملو از اطلاعات در دسترس همگان قرار گرفت. شرکت‌ها اطلاعات را از کاربران جمع می‌کنند، تا بعد از این اطلاعات بهره‌برداری کنند. در این راستا، حفظ حریم و اطلاعات شخصی کاربران یکی از چالش‌های برنامه‌های متمرکز است. مزیت اپلیکیشن غیرمتمرکز در حفظ حریم و اطلاعات شخصی کاربران است. در یک برنامه غیرمتمرکز کاربران می‌توانند انتخاب کنند که چه کسی به آن اطلاعات دسترسی داشته باشد یا چه اطلاعاتی به اشتراک گذاشته شود.

• مقاومت در برابر محدودیت و مسدودسازی

غیرمتمرکز بودن دی‌اپ سبب می‌شود تا هیچ کاربری نتواند مانع از ارسال تراکنش‌ها، استقرار اپ‌ها یا خوانش داده‌ها روی بلاک‌چین شود. به این ترتیب دسترسی هیچ کاربری در این شبکه مسدود نمی‌شود.

• یکپارچگی داده ‌ها

این ویژگی به دلیل رمزنگاری پیشرفته در شبکه بلاک‌چین است؛ به طوری که اجازه تغییر داده‌های عمومی شده‌ را نمی‌دهد و هیچ فعالیت مخربی نمی‌تواند داده‌ها را دستکاری کرده، تراکنش جعلی ایجاد کند.

• پردازش بدون نیاز به اعتماد و رفتار قابل ‌تأیید

استفاده از قرارداد هوشمند این مزیت را به‌وجود آورده است. قراردادهای هوشمند برای تحلیل و بررسی در دسترس قرار دارند و اجرای آن‌ها نیاز به اعتماد به یک مرجع مرکزی، حتمی و قاطع ندارد. چنین قابلیتی در برنامه‌های سنتی نیست؛ برای مثال زمانی که از سیستم بانکداری آنلاین استفاده می‌کنیم، باید به سازوکار مالی مؤسسه ارائه‌دهنده خدمات اطمینان داشته باشیم.

مزایای دیگری که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد، از این قبیل اند:

1. شفافیت و متن‌باز بودن
2. انعطاف‌پذیری جهت توسعه‌پذیری

معایب DAPP چیست؟

دی اپلیکیشن‌ ها برنامه‌های جدیدی هستند و مسیری طولانی به سمت پیشرفت و تکامل دارند. درنتیجه می‌توان گفت معایب و محدودیت‌های زیر به آن‌ها وارد است:

• به‌روزرسانی کند

از آنجا که در سازوکار اداره دی‌اپ‌ها قدرت مدیریت مرکزی وجود ندارد، هرگونه به‌روزرسانی به رأی‌گیری گذاشته می‌شود. این امر تصمیم‌گیری نهایی را به تعویق می‌اندازد و آن را نسبت به نوع سنتی آن کند می‌کند.

• عدم دسترسی به اپلیکیشن غیرمتمرکز در مراحل اولیه راه‌اندازی

از سویی dapp ها برای عملکرد مناسب به یک پایگاه کاربر با اندازه مناسب نیازمندند و از سوی دیگر، راه‌اندازی دی‌اپ‌ها به نودها، ساختار مدیریتی و کاربران فعال برای تعامل با اپ وابسته است. ضمناً دسترسی به اپ غیرمتمرکز دشوار است و اکثر آن‌ها نمی‌توانند افراد را متقاعد کنند تا به آن‌ها بپیوندند.

در شرایط کنونی، کاربران برای بهره‌مندی از دی‌اپ‌ها باید مرورگری داشته باشند که از اپ‌های غیرمتمرکز پشتیبانی کند. به این منظور، باید رمزارز لازم را به کیف پول ارز دیجیتال ارسال کنند تا بتوانند از اپ موردنظر استفاده کنند.

نمونه ای از برنامه‌ های‌ غیرمتمرکز

بیت کوین اولین برنامه غیرمتمرکز بود. پس از آن، اتریوم مفهوم dapp را به طور رسمی مطرح کرد. چند نمونه دیگر از Dapp ها به این شرح هستند:

• یونی‌سواپ (Uniswap): این برنامه یک صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال است که پروتکل خود را بر بستر اتریوم ارائه کرده است.
• استیمیت (Steemit): این برنامه یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز برای بلاگرها ست.
• پیپث (Peepeth): Peepeth یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز است که به عنوان جایگزین توییتر شناخته می‌شود.
• کریپتوکیتز (Cryptokitties): این برنامه یک بازی غیرمتمرکز است که در آن کاربر گربه‌های مجازی را خرید و فروش می‌کند.
• میکردائو (MakerDAO): میکردائو یک سرویس اعتباری غیرمتمرکز است که از استیبل کوین دای (Dai) پشتیبانی می‌کند. از این پلتفرم می‌توان وام ارز دیجیتال دریافت کرد.

آینده dapp

شواهد نشان می‌دهد که تمایل به برنامه های غیرمتمرکز روبه گسترش است و رویکرد غیرمتمرکزسازی در آینده سبب رشد و گسترش دی‌اپ‌ها خواهد شد؛ با این حال باید گفت، با وجود تعدد دی‌اپ‌ها در عرصه‌هایی چون بازی‌ها، نقل و انتقال پول و …، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارند. مسئله دیگری که آینده اپلیکیشن غیرمتمرکز را تعیین می‌کند، گسترش عملکرد اینترنت به‌واسطه بلاک‌چین است. توسعه dapp ها از فناوری بلاکچین جدا نیست و روند غیرمتمرکزسازی به آینده اپلیکیشن‌ غیرمتمرکز گره خورده است.

سؤالات متداول

dapp مخفف چیست؟

DApp مخفف Decentralized Application و به معنی برنامه‌ غیرمتمرکز است.

سایت dappradar چیست؟

Dappradar پلتفرمی است که اطلاعات و خدمات بسیار ارزشمندی پیرامون برنامه‌‌های غیرمتمرکز، توکن‌ها، پروژه‌های DeFi و NFT ها می‌دهد. هدف این پلتفرم آن است که یک استور غیرمتمرکز برای دی‌اپ‌ها باشد و کاربران با فعالیت در آن درآمد کسب کنند.

جمع‌ بندی

در این مقاله از صرافکس آموختیم:

• دی‌اپ‌ها برنامه‌های دیجیتال هستند که به جای کامپیوتر بر یک شبکه بلاکچین اجرا می‌شوند.
• دی اپ‌ها در تریدینگ، رسانه‌های اجتماعی، بازی و سرگرمی به‌کارمی‌روند.
• استفاده از برنامه متمرکز مزایای بسیاری دارد؛ همچون: حفظ حریم خصوصی کاربران، آسیب‌پذیری اندک، شفافیت و …
• از معایب دی‌اپ‌ به‌روزرسانی کند و عدم دسترسی به اپ غیرمتمرکز در مراحل اولیه است.
• تمایل به استفاده از دی‌اپ‌ها روبه گسترش است.
• و …

در آخر، اگر تمایل دارید در بازار ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کنید، به شما توصیه می‌کنیم به سایت صرافکس مراجعه کرده و از امکانات آن بهره‌مند شوید.