توکنومیک (Tokenomics) یا اقتصاد توکنی چیست؟

توکنومیک (Tokenomics) چیست و چه رسالتی در دنیای کریپتو دارد؟ پاسخ به این سؤال می‌تواند برای خوانندگان این مقاله بسیار جذاب باشد. امروز می‌خواهیم در این مقاله به بررسی بازارهای دیجیتال و سرمایه‌گذاری در آن‌ها توضیحاتی را ارائه بدهیم که امید داریم برای شما کاربران عزیز قابل‌استفاده باشد. 

عصر حاضر را می‌توان با جرات عصر دیجیتال نامید. در این میان بازار ارزهای دیجیتال سروصداهای زیادی به پا کرده و سرمایه‌گذاران هر روز به دانش و روش‌هایی برای آنالیز و ارزیابی این بازارها برای کسب سود نیاز دارند. در همه‌گیری کوید 19 در سال 2020 اکثر بازارهای مالی در دنیا سقوط وحشتناکی را تجربه کردند اما در این میان بازارهای ارز دیجیتال با رشد چشم‌گیری همراه بود.

 به همین خاطر سرمایه‌گذاران زیادی برای فرار از شکست‌های که داشتند با این بازار آشنا و وارد این عرصه شده‌اند. به دلیل علاقه و جذب شدن روزافزون به این بازارها، توضیحاتی در جواب سؤال «توکنومیک چیست؟» می‌تواند برای افراد خوب و پرفایده باشد. توکنومیک بازارهای دیجیتالی درواقع اطلاعاتی به سرمایه‌گذار می‌دهد که سرمایه‌گذاری روی آن مفید خواهد بود یا نه قابل از اینکه در رابطه با خود Tokenomics توضیحی بدهیم، ابتدا بهتر است با خود توکن آشنا شویم.

توکن چیست؟

در توکنومیک، توکن‌های رمز ارزها واحدهایی باارزش و اهمیت هستند که طرح‌هایی بر پایه بلاک چین را در سطح یک شبکه تولید می‌کند. توکن‌ها را می‌توان خریدوفروش کرد و قیمت و ارزش خاص خود را دارند، ولی توکن‌ها یک‌پایه دارایی دیجیتال متمایز به شمار می‌آیند.

 توکن‌ها به سه حالت دسته‌بندی می‌شوند. دسته‌بندی لایه‌ای توکن‌ها، دسته‌بندی کاربردی و دسته‌بندی دیگر با توجه به قابلیت تعویض‌پذیری توکن‌ها انجام می‌شود.

دسته‌ بندی لایه‌ ای توکن‌ ها

 این نوع دسته‌بندی توکن‌ها را به دو مدل تقسیم می‌کند.

• توکن‌های لایه 1: توکن‌های لایه 1 حاکی از یک بلاک چین اختصاصی هستند و برای کارهایی نظیر خرید، سرمایه‌گذاری کردن، ذخیره‌سازی و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرند. توکن‌های لایه 1 هر معامله (تراکنش) را در بلاک چین خود تسویه می‌کنند.
• توکن‌های لایه 2: توکن‌های لایه 2 برای یاری و همراهی با مقیاس نرم‌افزارهای غیرمتمرکز در بلاک چین طراحی و اجرا شده‌اند.

دسته‌ بندی با توجه به قابلیت تعویض‌ پذیری

این دسته نیز در بین علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال از محبوبیت زیادی برخوردار است که به دو نوع تقسیم می‌شود.

• توکن‌های قابل تعویض: قابل تعویض بودن مهم‌ترین ویژگی توکن‌های قابل تعویض به‌حساب می‌آید، توکن‌هایی که باهم تعویض می‌شوند از یک نوع هستند و قیمت و ارزش آن‌ها برابر است. طلا یک مثال خیلی خوب برای این مورد است به این دلیل که طلا در میان کشورهای مختلف دنیا دارای ارزش و قیمت ثابت و برابری هست.
• توکن‌های غیرقابل تعویض: این توکن‌ها همان‌طور که از نامشان پیدا است غیرقابل تعویض یا جایگزینی هستند؛ زیرا بلاک چین معلوم و مشخصی ندارند. به این توکن‌ها به‌اختصار (NFT) می‌گویند. NFT ها مجوزهایی هستند که اجازه مالکیت بر آثار هنری، املاک و غیره را که به شیوه‌ی دیجیتال و در بلاک چین قرارمی دهند ازاین‌رو به این کار مالکیت دیجیتالی می‌گویند.

دسته‌ بندی بر اساس کاربرد

سومین و آخرین دسته‌بندی توکن‌ها بر اساس کاربردشان است که در دو دسته زیر قرار می‌گیرند:

• توکن‌های امنیتی: Security Tokens، معاهده یا پیمان‌نامه‌ای است که در سطح بلاک چین ایجاد می‌شود و بیانگر مالکیت سهمی از یک شرکت یا دارایی خارجی است و مثل اوراق قرضه و سهام و غیره عمل می‌کنند. توکن‌های امنیتی دارای فواید و خصوصیات زیادی هستند؛ مانند ارزهای دیجیتال دیگر دارای شفافیت، تسویه سریع، عدم وقفه، توقف آن‌ها و غیره دارند.
• توکن‌های کاربردی: افرادی که در حوزه رمز ارز ها فعال هستند در مورد توکن‌های ابزاری یا کاربردی اطلاعات دارند. توکن‌های ابزاری یا کاربردی از طریق عرضه اولیه (ICO) تولید می‌شوند و می‌توانند در سرمایه‌گذاری در شبکه بلاک چین سودمند واقع شوند.

توکنومیک چیست؟

Tokenomics که از کلمات (token) و (economics) ابداع‌شده است، یک اصطلاح غیررسمی است که ساختار و چرخه چگونگی به دست آوردن و استفاده از یک توکن برای تجارت را توضیح می‌دهد. 

همچنین با مدیریت تمام عملیاتی که در بازار کریپتو اتفاق می‌افتد، از قبیل فروش خصوصی و عمومی، عرضه در گردش، جایزه و غیره سروکار دارد. توکنومیک درست مانند یک اقتصاد متعارف، چارچوبی از تمام فرآیندهایی که به‌منظور تأمین تعادل بلندمدت اکوسیستم اتفاق می‌افتد را فراهم می‌کند.

توکنومیک شامل چه مواردی است؟

توکنومیک مطالعه توکن‌های دیجیتال و رفتارهای اقتصادی آن‌ها است. این شامل تمام جنبه‌های چرخه زندگی یک توکن، از صدور آن تا نابودی نهایی آن است. توکنومیک یک زمینه نسبتاً جدید است، اما در حال حاضر دانش و آگاهی‌های ارزشمندی را در مورد دنیای رمز ارزها ارائه می‌دهد. ازاین‌رو خیلی مهم هستند و می‌تواند به ما در درک ارزش واقعی یک رمز ارز کمک کند.

علاوه بر این، با مطالعه رفتار توکن‌ها، به کمک Tokenomics می‌توانیم در مورد سلامت کلی پروژه‌های رمزنگاری اطلاعات کسب کنیم.

اهمیت توکنومیک چیست؟

توکنومیک رمز ارزها در جهان دیجیتال خیلی مهم هستند. می‌توانیم با آنالیز و بررسی Tokenomics و کسب اطلاعات در مورد چگونگی مصرف یا به دست آوردن ارزهای دیجیتال با خیال راحت و آسوده‌تر در جهت سرمایه‌گذاری در دنیای رمز ارزها گام برداشت. همچنین به ما کمک می‌کند که به پاسخ سوالاتی از این قبیل دست‌ یابیم.

توکن‌ها در چه مواردی قابل ‌استفاده هستند؟ در زمان حال و تا این لحظه چه تعداد توکن موجود است؟ چه مقدار توکن در آینده وجود خواهد داشت و آینده توکن‌ها چطوری خواهد بود؟

فاکتورهای تاثیرگذار بر روی توکن‌ ها کدم‌اند؟

برای پاسخ به این سؤال باید اطلاعت زیادی را جمع‌آوری و تدوین کرد به‌گونه‌ای که تمام عواملی که بر اهمیت و ارزش‌گذاری توکن‌ها ارتباط دارند حتی از راه دور باید لحاظ و بررسی شوند.

 به بیان ساده، هر عاملی که حتی از راه دور به ارزش توکن کریپتو مربوط می‌شود، باید هنگام بررسی توکنومیک آن در نظر گرفته شود. در زیر فهرستی از برخی از معیارهای کلیدی را جمع‌آوری کرده‌ایم که باید هنگام تصمیم‌گیری درباره ارزش توکن رمزنگاری بررسی کنیم.

تأمین توکن

یکی از اجزای اصلی توکنومیک رمز ارز، عرضه آن است. اکنون، سه نوع عرضه وجود دارد که باید در مورد ارزهای دیجیتال بررسی کنیم. عرضه در گردش، عرضه کل و حداکثر عرضه وجود دارد. عرضه در گردش یک توکن مقدار توکن‌هایی است که تاکنون تولید شده و هم‌اکنون در گردش هستند. کل عرضه توکن، مقدار توکن‌هایی است که هم‌اکنون و در این زمان وجود دارد، به‌جز آن دسته از توکن‌هایی که به‌احتمال‌زیاد سوزانده شده باشند؛ و در آخر، حداکثر عرضه یک توکن، حداکثر میزان توکن‌هایی است که می‌توان تولید کرد. برای بعضی از توکن‌ها، بیشترین (حداکثر) عرضه معلوم و معینی موجود نیست.

 تخصیص و توزیع توکن

 برای پی بردن به چگونگی نحوه‌ی پخش توکن‌ها باید مطالعه و آگاهی زیادی داشته باشید. دو راه اصلی و مهم برای ایجاد زیادتر توکن‌های کریپتو وجود دارد: آن‌ها یا از پیش ماینینگ می‌شوند یا به‌صورت راه‌اندازی منصفانه انتشار می‌یابند.

به راه انداختن منصفانه مواقعی خواهد بود که یک ارز دیجیتال تمام مراحل آن مانند استخراج، مالکیت و اداره آن به‌صورت اجماع باشد. در راه اندازی منصفانه هیچ دست‌یابی، عرضه اولیه یا تخصیص خصوصی توکن پیش از آنکه به‌صورت عمومی درآید را نداریم. بیت کوین، دوج کوین مثال‌های خیلی خوبی در این زمینه هستند.

 پیش ماینینگ دقیقاً برخلاف راه‌اندازی منصفانه خواهد بود و مواقعی است که مقداری از توکن‌های رمزنگاری‌شده ایجاد و میان بعضی از آدرس‌های منحصربه‌فرد و ویژه مانند (توسعه‌دهندگان پروژه، سایر اعضای گروه و سرمایه‌گذاران اولیه) پیش از آنکه به‌صورت عمومی عرضه شوند توزیع و پخش می‌شوند.

در حال حاضر بیشتر طرح‌های رمزنگاری با توکن‌های از قبل ماینینگ شده ارائه می‌شوند ازاین‌رو نباید از یک طرح مراقبت کرد چون بعضی از توکن‌ها پیش از انجام طرح یا پروژه ساخته و صادر شده‌اند.

 سرمایه بازار

ارزش بازار یک توکن همه‌ی مقدار سرمایه‌گذاری در پروژه کریپتو را نشان می‌دهد. هم‌راستا با ارزش بازار، می‌توانید ارزش بازار رقیق‌شده را نیز آنالیز و مطالعه کنید، به‌نحوی‌که اگر بیشترین عرضه توکن در گردش بوده باشد، ارزش بازار نظری است. این امر به شما کمک می‌کند که چطوری باید برای یک توکن ارزش قائل شوید. هر اندازه ارزش بازار یک توکن زیاد باشد و عرضه در گردش آن پایین و کم باشد بعد در آینده با ارزش‌تر می‌شوند.

 مدل توکن

 اطمینان حاصل کنید توکن افزایشی (تورمی) است یا کاهشی. مدل اول توکن تورمی است (مانند پول فیات) که بیشترین نهایت عرضه را ندارد و در طی زمان به ایجاد و تولید خود ادامه می‌دهد. مدل دیگر توکن کاهشی یا کاهش‌دهنده تورم است که برخلاف مدل اولی است. در این مدل حداکثر (بیشترین) عرضه وجود دارد مانند ۲۱ میلیون بیت کوین. این توکن‌ها مانع تولید تورم می‌شوند. اکثر توکن‌های اثبات سهام مانند ETH از مدل افزایشی و تورم‌زا هستند تا به اعتبارسنجی‌ها و نمایندگان در شبکه جایزه دهند. قابل‌گفتن است که بعضی از توکن‌های کریپتو (MKR) و (DAI) دارای توکن دوگانه خواهند بود که یکی از آن‌ها توکن برای تأمین مالی سیستم و دیگری توکن کاربردی است.

ثبات قیمت

در جهان ارزهای دیجیتال فرارو نشیب‌های زیادی وجود دارند که این فراز و نشیب‌ها همه مواقع به نفع سرمایه‌گذار نیست و احتمال دارد که باعث کاهش محبوبیت و بی‌توجهی سرمایه‌گذار شود. به‌جز این نوسانات قیمتی بعضاً باعث محدودسازی شبکه نیز می‌شود.

 سرمایه‌گذار باید مطمئن شود که برنامه تمام سعی و توانایی خود را در برابر نوسانات به کار گیرد و با این فراز و نشیب‌ها مقابله کند. برای این کار باید از بودن توکن‌های لازم جهت سازگاری با سطح عرضه مطمئن بود. این امر سبب ثبات قیمت می‌شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند از توکن‌ها در جهت اهداف خود بهره ببرند. توکنومیک همچنان می‌تواند به برنامه نویسان یاری دهد که با ایجاد یک بالانس، سبب ثبات قیمت شوند.

مزایا و معایب توکنومیک

ویژگی و مزیت کلیدی توکنومیک آنالیز و تحلیل همه‌جانبه‌ی کارایی ارزهای در دنیای دیجیتال مختص خود است. در اینجا بخواهیم یک مثال بزنیم این است که اگر از آمار و ارقام و شرایط این‌گونه پیدا باشد که تعدادی رمز ارز به‌وسیله‌ی صادرکننده بازخرید می‌شود می‌تواند بر ارزش توکن تأثیرات زیادی داشته باشد.

از عیب‌های توکنومیک که می‌توان به آن اشاره کرد این است که در باره‌ی بازار گاها معلوماتی نادرست را اعلام می‌کند. به بیان دیگر نتیجه به‌دست‌آمده از بررسی و تحلیل یک توکنومیک به خاطر داده‌های کم در مورد شبکه توکن و یا بازار موردنظر آن اشتباه باشد. پس اگر بازار رمز ارزها به حد لازم بزرگ نباشند و همچنین توکن‌ها از نقدینگی بالایی برخوردار نباشند، احتمال دارد که سود حاصل خیلی کمتر از حد انتظار باشد.

نمونه توکنومیک

تا اینجای مقاله امیدوارم که به درک خوبی از اینکه که توکنومیک چیست رسیده باشید برای کامل‌تر کردن آن چند مثال آورده شده است.

توکنومیک بیت کوین

مؤسس بیت کوین ساتوشی ناکاموتو این دستورالعمل را آن‌گونه طراحی کرد که یک‌روند مداوم و پایدار سکه‌ها از راه جایزه‌های بلاک استحصال و به شبکه ورود کنند. بعد از تصویب موفقیت‌آمیز بلاک از طریق ماینر آن‌ها بیت کوین‌های جدید که صادر شده است را دریافت خواهند کرد.

پیش از آنکه استخراج‌کننده به جایزه خود دست یابد، 101 بلاک باید تصویب شود. با این کار آنان را ترغیب می‌کند که اعتبار سنجی خریدوفروش‌ها را انجام و ادامه دهند. تعداد سکه‌هایی که به‌عنوان جایزه (پاداش) در مقابل هر بلاکی که تائید می‌شود می‌دهند هر چهار سال به نیم کاهش می‌یابد که برای جلوگیری از ورود بیش‌ازاندازه بیت کوین به شبکه ضروری است.

مطلب پیشنهادی: خرید بیت کوین از صرافی معتبر ایرانی

توکنومیک اتریوم

سکه‌ها به‌صورت دائم از طریق پاداش‌های (جایزه) بلوکی پخش می‌شوند. این طرح در مدت عرضه اولیه خود در سال 2014 تقریباً 7 میلیون اتر فروش داشت تا به آغاز پذیره‌نویسی جریان اصلی یاری دهند.

هم‌اکنون و در زمان حال هیچ‌گونه محدودیتی در رابطه با اتر وجود ندارد، بدین مفهوم که با توسعه شبکه عرضه سکه روند رو به رشد خود را ادامه می‌دهد. بااین‌وجود معلوم نیست چطوری مدل توکنومیک اتر یوم با جابجایی شبکه به یک مجموعه منسجم و اجماع تثبیت سهام عوض خواهد شد.

مطلب پیشنهادی: اطلاع از آخرین قیمت اتریوم و خرید این ارز

سخن آخر

خوب به پایان این مقاله از صرافی صرافکس رسیدیم و آنچه لازم بود برای درک مفهوم توکنومیک گفته شد. همچنین در این مطلب در رابطه با انواع توکن و اهمیت Tokenomics نیز مطالبی ارائه گردید. امیدوارم که از این مطالب برای شما مفید بوده باشد و توانسته باشیم در رابطه با توکنومیک شما را راهنمایی کرده باشیم.

سؤالات متداول