استاپ لاس یا حد ضرر (Stop-Loss) چیست؟

اگر می خواهید در حوزه ارزهای دیجیتال فعالیت و ترید کنید و یا در حال حاضر یکی از تریدرهای این بازار هستید، باید این نکته را مد نظر داشته باشید که مدیریت و حفظ سرمایه بر کسب سود مقدم است.

در زمانی که بازار به نفع شما نیست و در حال ضرر  کردن هستید، شما باید بتوانید در بهترین زمان ممکن معامله خود را متوقف کرده و به موقع از بازار خارج شوید، چرا که صبر کردن در این شرایط بی فایده است.

پس بهتر است بیش از حد متضرر نشوید. به‌ عبارت دیگر، مدیریت و حفظ سرمایه یکی از مهم‌ترین ارکان فعالیت در بازارهای مالی است. در این مواقع برای جلوگیری از تحمل ضرر بیشتر باید از استراتژی استاپ لاس یا حد ضرر (Stop-Loss) استفاده کرد.

این مقاله به مفهوم استاپ لاس می پردازد و به‌ این سؤال پاسخ می‌دهد که بهتر است حد ضرر خود را در چه نقطه‌ای قرار دهید که کم‌ترین ریسک ممکن را متحمل شوید. با صرافکس همراه ما باشید.

استاپ لاس چیست؟

استاپ لاس یا به عبارتی حد ضرر در بازار کریپتو، سوپاپ‌اطمینانی است که از ضرر و خسارت بیشتر به معامله‌گران جلوگیری می کند.

به‌بیان ساده تر، حد ضرر شرطی است که شما برای صرافی تعیین می‌کنید. به این شکل که اگر قیمت دارایی شما به نقطه X (نقطه Stop) رسید، سفارش فروشی با قیمت Y برای من ثبت کن تا از ضرر بیشتر جلوگیری شود. استاپ لاس (stop loss) که در لغت به معنی “توقف ضرر” می باشد، در تمام بازارهای مالی به توقف معامله گفته می شود. به بیان دیگر، شما دستور از قبل تعیین شده ای را به صرافی برای توقف معامله در زیان ارسال می کنید.

شما باید در هنگام باز کردن معامله نقطه استاپ لاس یا به عبارتی قیمتی که در آن معامله باید متوقف شود را مشخص کنید. در هر پلتفرم معاملاتی بخشی وجود دارد که شما می توانید دستور stop loss را وارد کنید و میزان حد ضرر خود را برای این معامله تعیین کنید. به عنوان مثال بازار فارکس نوسانات شدیدی را در دوره‌های زمانی مختلف تجربه کرده است و به همین جهت استفاده از اردر حد ضرر برای جلوگیری از زیان‌های بیشتر ضروری و لازم است.

در بازار فارکس دستور stop loss هم برای پوزیشن خرید و هم پوزیشن معاملاتی فروش قابل اجرا است.

سپس صرافی که شما در آن به معامله می پردازید، دستور توقف ضرر را به صورت خودکار در قیمتی که مشخص کرده اید، اجرا می کند. در بازار فارکس تمام حرکات بازار غیر قابل پیش بینی است. از این رو دستورات توقف معامله از جمله استاپ لاس (stop loss) و تیک پروفیت (take profit) از استراتژی‌هایی است که معامله گران باید از آن استفاده کنند و سرمایه خود را مدیریت کنند.

اهمیت استفاده از استراتژی استاپ لاس

در بازار فارکس در بعضی از دوره‌های زمانی، نوسانات و تغییرات قیمت غیر قابل پیش بینی است و ریسک به طور دائمی در تمام معاملات باز وجود دارد و نمی توان آن را نادید گرفت. حد ضرر مکانیزمی عالی است که می‌تواند به روش‌های مختلفی به ما کمک کند.

 مکانیزم استاپ لاس دارایی‌های ما را در زمانی که قیمت به قیمت خرید ما افت می‌کند و یا به سطح خاصی نزول می‌کند، به صورت خودکار نقد کرده و جلوی ضررهای بیشتر را می گیرد. شما می‌توانید اردر استاپ لاس را بر روی نقطه و قیمت خرید خود قرار دهید و حتی می توانید کارمزد تراکنش‌ها را نیز به این قیمت اضافه کرده و حد ضرر را بالاتر در نظر بگیرید تا معامله را بدون هیچ سود یا زیانی ببندید.

استراتژی توقف ضرر باعث می شود که ما بتوانیم بین گزینه‌های بد و بدتر، گزینه بد را انتخاب کنیم و بیش از حد پول و دارایی خود را از دست ندهیم.

در بیشتر مواقع زمانی که یک پوزیشن معاملاتی باز کرده اید پس از اینکه به سود دست یافته اید، باز هم امیدوارید که کندل استیک سبز رنگ بزرگ‌تری را بر روی نمودار مشاهده کرده و به سود بیشتری برسید. اما ناگهان شرایط تغییر می کند و کندل قرمز بر روی نمودار ظاهر می شود. در این مواقع بهتر است که با قرار دادن استاپ لاس به سود کم بسنده کرده و حداقل متضرر نشوید. می توان گفت حد ضرر، مقداری سود را برای شما تضمین خواهد کرد.

اگر در معاملات خود یک دستور حد ضرر خوب را به کار بگیرید، باعث می شود که حال خوبی پیدا کنید. افراد مبتدی و بی تجربه در بازارهای مالی کورکورانه معامله می‌کنند و امیدوارند که پولشان را از دست ندهند. اما یک معامله گر با تجربه باید از نمودارها کمک بگیرد و با آنها ارتباط برقرار کند. تکنیک‌های استاپ لاس جالبی وجود دارند که می‌توانند به تریدرها کمک کرده و برای آنها مفید واقع شوند. در ادامه، تعدادی از این تکنیک‌ها را مورد بررسی قرار می دهیم.

انواع استاپ لاس

استاپ لاس کامل (The Full Stop Loss)

 عمومی‌ترین نوع حد ضرر، استاپ لاس کامل است. این استراتژی سیاه یا سفید است به این معنا که وقتی که بیدار می‌شوید، بیت کوین‌ها یا آلت کوین‌های خود را دارید یا ندارید. در این نوع از قرار دادن استاپ لاس حد وسطی وجود ندارد. به عنوان مثال، شما یک ارز دیجیتال اتریوم دارید و نگران هستید که فردا که از خواب بیدار می‌شود، قیمت آن به زیر مقدار کنونی آن برسد.

پس شما اردر حد ضرر را به صرافی ارسال می کنید و می‌گویید که زمانی که قیمت ETH به زیر مقدار معین شما رسید، به طور خودکار آن را بفروشد. مزیت این مکانیزم این است که اگر قیمت به کمتر از مقدار تعیین شده شما برسد، شما دارایی خود را نقد کرده اید و بیشتر از آنچه که مایل هستید، متحمل ضرر نشده‌اید و بعدا که قیمت پایین‌تر رفت، شما می‌توانید مجددا خرید کنید.

تنها عیبی که استاپ لاس کامل دارد این است که ممکن است قبل از این که از خواب بیدار شوید، قیمت اتریوم دوباره به بالای مقدار تعیین شده شما برسد؛ در نتیجه مجبور هستید که در بالای مقدار تعیین شده خود دوباره خرید کنید و این یعنی ضرر!

استاپ لاس ناقص (Partial Stop Loss)

حال این سوال پیش می آید که چگونه عیب استاپ لاس کامل را برطرف کنیم. حد ضرر ناقص می‌تواند به این سوال پاسخ داده و مناسب باشد. در این حالت شما تصمیم می‌گیرید که اگر قیمت زیر حد تعیین شده برود، تنها 50 درصد از دارایی شما فروخته شود. اگر بعدا قیمت به بالای حد تعیین شده شما رسید، حداقل می‌توانید با نصف اتریومی که برایتان مانده، از افزایش قیمت استفاده کنید.

در این حالت، انعطاف بیشتری برای حرکت بعدی خود خواهید داشت. این احتمال نیز وجود دارد که شما فورا بتوانید خرید دوباره انجام دهید که به این شکل ضرر کمتری نسبت به بازخرید فوری در استراتژی حد ضرر کامل به شما وارد می‌شود؛ شما می‌توانید نصف اتریوم باقی مانده را در صورتی که فکر می‌کنید که قیمت پایین‌تر می‌رود، به فروش برسانید و سپس دوباره آن را در قیمت پایین‌تری بخرید.

به هر حال، اگر شما از مکانیسم استاپ لاس ناقص استفاده کنید و قیمت دوباره بالا برود، باز به نسبت حد ضرر کامل مزیت خواهد داشت.

عیب این کار این است که اگر قیمت رمز ارز اتریوم به زیر حد تعیین شده برسد و در آنجا بماند، شما تنها نصف دارایی خود را نقد کرده اید. اگر بقیه دارایی خود را زیر حد تعیین شده بفروشید، در مقایسه با حد ضرر کامل زیان بیشتری متحمل شده‌اید.

استاپ لاس دنبال کننده (Trailing Stop Loss)

اما استاپ لاس ناقص هم بی عیب نیست. یکی از مشکلات استاپ لاس ناقص این است که شروع حد ضرر را در کجا تنظیم کنیم؛ به عنوان مثال فرض می‌کنیم که قیمت اتریوم در حال حاضر 20000 دلار باشد. شما پیش بینی می کنید که قیمت به 40000 دلار خواهد رسید. به همین دلیل تصمیم می‌گیرید که یک اردر حد ضرر در منطقه 45000 دلار تنظیم کنید.

به این ترتیب، اگر صبح قیمت به 43000 دلار برسد، شما می‌توانید با 43000 دلار دوباره یک اتریوم بخرید و 2000 دلار باقی مانده را به جیب بزنید و یا با آن اتریوم اضافی بخرید.

اما اگر قیمت تا 44500 دلار پایین برود، پس تنظیم استاپ لاس در ناحیه 45000 دلار کمی پایین بوده و شما نمی توانید از تفاوت بین قیمت فروش و قیمت لحظه‌ای اتریوم زیاد استفاده کنید. پس برای اینکه مشکل را برطرف کنید، باید تصمیم بگیرید که از استراتژی حد ضرر ناقص استفاده کنید و آن را در گستره‌ای از قیمت‌های مختلف بین قیمت فعلی و پایین‌ترین قیمت حد ضرر، توزیع کنید. به نظر می رسد که این استراتژی جامع‌تر از استراتژی‌های قبلی است.

به این ترتیب، شما کم کم پول خود را بیرون می‌آورید و با برخورد قیمت به اردرهای حد ضرر، در نهایت با ریسک کمتری از معاملات خارج شده‌اید. لازم به ذکر است که هر یک از این سه استراتژی مزایا و معایب و نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارند که در سناریوهای بالا توضیح داده شدند.

در هنگام قرار دادن استاپ لاس قوانین زیر را رعایت کنید

تریدرها و معامله گران بازارهای مالی باید به این نکته‌ توجه داشته باشند که علاوه بر حد ضرری که به صورت تکنیکالی در چارت قرار می‌دهند، باید یک حد ضرر برای روان خود در نظر بگیرند که به اصطلاح به آن «حد ضرر روانی» می‌گوییم. روانشناسی شخصی تریدر و روانشناسی بازار عوامل مهمی هستند که در صورتی که نادیده گرفته شوند، ضررهای زیادی به بار می آید.

اگر میخواهید معامله‌گر و تریدر موفقی باشید باید به قوانین و پلن کتبی شخصی خود پایبند بمانید. تریدرها، به خصوص افراد بی تجربه، زمانی که افکار آن‌ها متشنج شده و در مواقع خاص، مثل زمان ضرر، با خود فکر می کنند و در توهمات خود به این نتیجه می رسند که بازار قرار است یک برگشت انجام دهد. به همین دلیل با خود می‌گویند که بهتر است پوزیشن خود را باز نگه دارم تا به سود برسم. اما این بدترین تصمیم است.

اگر بازار به نقطه حد ضرر شما رسیده است، هیچ دلیلی وجود ندارد که شما معامله خود را باز نگه دارید. تریدرهای تازه کار حتما باید به این قانون پایبند باشند که سفارش Stop Loss را در معاملات خود تنظیم کنند و آن را تغییر ندهند. زیرا بستن یک معامله به صورت دستی و کنترل روان در آن مواقع بسیار دشوار است.

1. اجازه ندهید احساسات لحظه ای شما باعث شوند که حد ضرر را جابجا کنید. برای جابجا کردن دستور توقف ضرر باید دلیل منطقی داشته باشید و با برنامه عمل کنید. این مورد را در بالا نیز توضیح دادیم اما مهم‌ترین دلیل این موضوع بحث روانی است. پس زمانی که بازار به حد ضرر شما نزدیک می‌شود، کنترل خود را از دست ندهید. زیرا همین موضوع باعث می شود ضرر بیشتری را متحمل شوید.
2. حد ضرر خود را بلغزانید (Trailing Stop). لغزاندن حد ضرر یا تریل کردن یعنی اینکه که شما استاپ لاس را در منطقه سود تنظیم کنید، آن مقدار سود خود را قطعی کنید و اجازه دهید بازار به شما سود بیشتری بدهد.
3.  دستور توقف ضرر خود را بزرگتر نکنید. اگر Stop Loss را حرکت داده و بزرگ‌تر کنید، فقط ریسک خود را افزایش داده اید. جابجایی حد ضرر به این شیوه با نداشتن آن هیچ فرقی نمی کند. شاید شما یک تریدر با تجربه باشید و به خودتان اعتماد داشته باشید اما بر طبق منطق اشتباهی، استاپ لاس خود را وسیع کنید. این کار جز ضرر بیشتر چیزی به ارمغان نمی آورد.

موارد قابل توجه در انتخاب حد ضرر

همانطور که در بالا نیز تاکید کردیم، حتماً قبل از اینکه وارد معامله ای شوید، اردر حد ضرر را تنظیم کنید. این کار باعث می شود، تصمیمات هیجانی و احساسی نگیرید. پیش از باز کردن پوزیشن معاملاتی به نمودارها، تحلیل تکنیکال و فاندامنتال توجه کنید و سپس حد ضرر را تعیین کنید. تصمیم منطقی و بر اساس داده‌ها و اطلاعات باعث می‌شود تا سرمایه شما از ضرر در امان بماند.

 اعداد و مناطقی که به عنوان حد ضرر در نظر گرفته می شود به دلخواه معامله‌گر تعیین نمی شود، بلکه باید با توجه به تحلیل تکنیکال و نمودارها مشخص گردد.

1. درصورتی‌که روند بازار مطابق با پیش بینی‌های شما به حرکت خود ادامه نداد، شما نباید حد ضرر خود را پایین‌تر بیاورید. این عملکرد یک تصمیم احساسی است و به این ترتیب تحلیل خود از بازار را زیر سوال برده اید.
2. درصورتی‌که بازار در مسیر پیش‌بینی‌شده شما حرکت کرد و افزایش قیمت رخ داد، حالا می‌توانید حد ضرر خود را حرکت دهید و طبق تحلیل جدید آن را بالاتر بیاورید. این موضوع منافاتی با مورد قبل ندارد. چرا که بازار از مسیر پیش‌بینی‌شده خارج نشده و شما را به چیزی که انتظار داشتید رسانده است.
3. اغلب مردم این هراس را دارند که کل سرمایه خود را در بازارهای مالی از دست بدهند، به همین دلیل تعیین حد ضرر برای انجام معاملات بسیار ضروری و مهم است.
4. شما باید با توجه به دارایی که معامله می کنید و نحوه ترید کردن، حد ضرر را تعیین کنید؛ بنابراین برای تعیین حد ضرر همه به یک شکل رفتار نمی کنند.
5. دستور حد ضرر را در محدوده‌ نقاط نوسانی قرار ندهید. این نقاط در واقع نقاط مرجعی برای ترک معامله محسوب می‌شوند؛ بنابراین بهتر است فضایی را بین این سطوح و حد ضرر خود قرار دهید تا قیمت بتواند بدون اینکه شما را از معامله خارج کند، از این نقاط بگذرد.

سخن پایانی

استاپ لاس در بازار ارزهای دیجیتال و فارکس به معنی تعیین و تنظیم حداکثر مقدار ضرر قابل قبول در یک معامله است. هر فرد با توجه به استراتژی معاملاتی که دارد، استاپ لاس را تعیین می کند. حد ضرر به معامله گران کمک می کند تا با ریسک کمتری ترید کنند به خصوص زمانی که بازار آشفته و پر نوسان است.

سوالات متداول