اسپات مارکت چیست و چه کاربردها و مزایایی دارد؟
اسپات مارکت (ُSpot Market) نوعی بازار مالی است که در آن اوراق بهاداری مانند سهام، ارزهای دیجیتال، فارکس، اوراق قرضه یا کالاها با تحویل فوری، مبادله میشوند. در این بازار بسیاری از معاملات، طی دو روز کاری از تاریخ معامله، تسویه شده یا تحویل داده میشوند. در حال حاضر ترجیح اغلب معامله‌گران اسپات، تسویه حساب است که به قیمت تسویه، قیمت لحظه‌ای میگویند. در ادامه با مفهوم اسپات مارکت و تفاوت آن با معاملات فیوچرز آشنا خواهیم شد.
اسپات مارکت چیست؟
بازار نقدی یا اسپات مارکت، مکانی برای تحویل فوری اقلام مورد مبادله مانند کالاها، ارزهای دیجیتال و اوراق بهادار است. منظور از تحویل، مبادله نقدی یک ابزار مالی است. معاملات اسپات در اغلب بازارها و صرافی‌های خارج از بورس (OTC) ارائه میشوند. در بازار نقدی، تحویل دارایی‌های به فروش رفته، بلافاصله پس از پرداخت انجام خواهد شد و معاملات سریع صورت می‌گیرند. از جمله محبوب‌ترین گروه دارایی‌هایی که در این بازار مبادله میشوند می‌توان به فلزاتی مانند نقره و طلا اشاره کرد البته نفت خام و گاز طبیعی نیز مبادلات قابل توجهی را به خود اختصاص داده‌اند.
معاملات در بازار اسپات به روش مشابه سایر بازار مالی انجام می‌شود بدین صورت که خریدار در ازای خرید یک دارایی به فروشنده وجه پرداخت می‌کند. هنگامی که خریدار با قیمت لحظه‌ای پول را پرداخت می‌کند، فروشنده دارایی را تولید کرده و پس از پایان انتقال وجه، تحویل فیزیکی به خریدار انجام می‌شود. قیمت اسپات روزانه بسته به عرضه و تقاضای کالاها در بازار متغیر است. معاملات اسپات یا با واسطه شخص ثالث، در بورس و صرافی انجام میشوند و یا در خارج از بورس و مستقیما بین افراد صورت می‌گیرد.
معاملات اسپات
معامله نقدی یا اسپات، نوعی معامله مالی است که در آن دارایی به قیمت فعلی بازار یا قیمت نقدی خرید و فروش می‌شود. در معامله اسپات، دارایی بفروش رفته، بلافاصله یا طی یک بازه زمانی کوتاه تحویل خریدار می‌شود که این زمان کوتاه اصولا تا 2 روز کاری خواهد بود. در بازارهایی که قدرت نقدشوندگی بالایی دارند و معاملات سریع انجام میشوند، معاملات لحظه‌ای معمولاً در عرض چند ثانیه قابل تسویه هستند و قیمت بر اساس سفارش ثبت و ارائه شده بوسیله طرفین تعیین خواهد شد.
تفاوت معاملات اسپات با معاملات فیوچرز چیست؟
از اصلی‌ترین تفاوت معاملات فیوچرز و اسپات به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- قابلیت تجارت
در بازار اسپات، معامله‌گران قادرند برای تجارت به صورت لحظه‌ای از یک بازار فیزیکی که کالاهای مورد نظر آنها را داراست، بازدید کنند یا مبادله را به صورت آنلاین و در لحظه مانند فارکس انجام دهند.
اما قراردادهای فیوچرز یا آتی، مشتقات مالی هستند که در یک بورس متمرکز مورد معامله قرار می‌گیرند. برای خرید یا فروش این موارد لازم است از یک صرافی یا کارگزاری کمک بگیرید. نمونه چنین بازارهای معاملاتی، بزرگترین بازار آتی جهان یعنی بورس شیکاگو (CME) می‌باشد. در واقع برای ورود به اسپات مارکت موانع کمتری وجود دارد و در مقابل معاملات فیوچرز سرمایه بیشتر و خدمات واسطه ای نیاز دارند.
- توافق
قرارداد آتی عبارت است از یک قرارداد قانونی الزام‌آور که معامله یک دارایی مشخص در تاریخی مشخص در آینده انجام خواهد شد. قراردادهای آتی تاریخ انقضا دارند که با روش‌های تسویه تعریف میشوند و در این تاریخ انقضا، قرارداد فیوچرز بین خریدار و فروشنده تسویه خواهد شد و پس از آن، این قرارداد غیرقابل معامله است.
همانطور که اشاره کردیم معاملات اسپات تسویه لحظه‌ای دارند و تاخیر زمانی در معاملات اسپات وجود ندارد. تحویل فوری دارایی پس از خرید و تسویه آنی انجام می‌شود اما در معاملات فیوچرز، تسویه قراردادها ممکن است زمان دوری در آینده انجام شوند.
- قیمت‌گذاری
در اسپات مارکت و معاملات فیوچرز، قیمت‌ها یکسان نیستند. در بازار نقطه‌ای کالا در قیمت اسپات یا لحظه‌ای مبادله می‌شود. در اغلب پلتفرم‌های آنلاین، قیمت نقدی بوسیله ارائه‌دهندگان نقدینگی ارائه می‌شود، نه فروشندگان.
اما قراردادهای آتی با توجه به تاریخ انقضا قیمت‌گذاری میشوند و قیمت دارایی در تاریخ تسویه با قیمت قرارداد فعلی نشان داده میشوند. بنابراین بازارها و معاملات فیوچرز مشهور به نداشتن قطعیت و نوسانی بودن هستند. قابل ذکر است که به تفاوت بین قیمت اسپات و قیمت آتی یک دارایی اسپرد میگویند که معرف تفاوت بین ارزش فعلی یک دارایی و ارزش مورد انتظار آن در آینده خواهد بود.
اصطلاحات رایج در بازار اسپات
در اسپات مارکت اصولا با برخی اصطلاحات مواجه می‌شویم که در ادامه آنها را شرح می‌دهیم.
- قیمت اسپات
منظور از قیمت اسپات یا لحظه‌ای، قیمت فعلی یک دارایی است در واقع قیمتی که معامله‌گران در آن بلافاصله دارایی را خرید و فروش کنند. در باراز نقطه‌ای و بازارهای نوسانی مانند بازار کریپتو، امکان تغییر قیمت داراییها هر لحظه وجود دارد زیرا سفارشات ایجاد شده در حال تکمیل‌اند و سفارشات جدید به بازار وارد میشوند. قیمت اسپات نقطه مقابل قیمت آتی است. برای مثال اگر قیمت اتریوم در این لحظه 2 دلار باشد، یک دقیقه بعد ممکن است 1.7 دلار باشد. بنابراین، قیمت اسپات مفهوم مهمی برای تریدرها به حساب می‌آید.
- اسپات مارکت و صرافی‌ها
صرافی، نوعی پلتفرم مالی با مدیریت مرکزی است که از طریق آن خریداران و فروشندگان می‌توانند با یکدیگر برای انجام معامله، ارتباط برقرار کنند. امروزه صرافی‌های الکترونیکی و آنلاین باعث افزایش کارایی معاملات و بروز رسانی فوری قیمت‌ها شده‌اند و در کنار آن صرافی‌های سنتی متمرکز، مکانی برای انجام معاملات سنتی هستند. برخی از صرافی‌ها، طیف گسترده‌ای از ارزها، سهام، کالاها، رمز ارزها و سایر داراییها را برای خرید و فروش در اختیار تریدرها قرار می‌دهند.
- اسپات مارکت و فرابورس
خارج از بورس (OTC) مکانی است که داراییها در یک شبکه توزیع شده شامل کارگزار و فروشنده معامله میشوند. فرابورس از ماهیت واقعی اسپات مارکت استفاده کرده و بنابراین معامله‌گران در آن می‌توانند معاملات را در لحظه انجام دهند. بازارهای فرابورس تحت کنترل یک مقام مرکزی نیستند و معاملات بدون اعمال محدودیت قیمت، مقدار دارایی و غیره انجام میشوند. لازم به ذکر است که بدون مقررات بودن بازار فرابورس، باعث پردازش کم‌هزینه معاملات و دسترسی به اوراق بهادار می‌شود که در بازارهای رسمی این امکان وجود ندارد.
مزایا و کاربردهای اسپات مارکت
بازار اسپات مانند هر بازار مالی دیگری دارای یکسری مزایا است که استفاده از آن را برای معامله‌گران جذاب می‌کند.
- اول اینکه تجارت در اسپات مارکت نسبت به بازار فیوچرز انعطاف پذیری بیشتری دارد. در بازار نقطه‌ای، معاملات در حجم کمتری انجام میشوند و طرف‌های شریک در معامله می‌توانند تا زمان پیدا کردن معامله بهتر، کالا را نگه دارند اما در بازار آتی حجم معاملات بالایی مورد نیاز است.
- مزیت دوم اسپات مارکت این است که تحویل در آن کوتاه مدت است. بنابراین سرمایه‌گذار قادر است بلافاصله بعد از پرداخت مبلغ مشخص معامله، کالای خریداری شده خود را در اختیار داشته باشد که این امر عدم قطعیت و احتمال شکست تحویل را کم می‌کند.
- از دیگر مزایای اسپات مارکت این است که معمولا تجارت در آن به سرمایه کمتری نیاز دارد در حالیکه برای تجارت در بازار آتی حداقل سرمایه‌گذ‌اری قابل توجهی لازم است.
- دیگر اینکه در بازار نقطه‌ای، قیمت‌ها شفاف‌ترند و حتی می‌توان از قیمت دیروز برای انجام معامله فعلی استفاده کرد.
- برخلاف معاملات آتی، معاملات در بازار اسپات تاریخ انقضا نخواهند داشت و چنانچه معامله‌گر از قیمت و شرایط فعلی راضی نباشد، می‌تواند برای معامله بهتر صبر کند.
- نقدینگی در بازار نقطه‌ای بالاست و این امر باعث تسهیل و تسریع ورود و خروج معامله‌گران از پوزیشن‌ها با قیمت‌های مناسب می‌شود.
نقش ارز های دیجیتال در اسپات مارکت
ارزهای دیجیتال مانند تتر (Tether)، دوج کوین (Dogecoin) و بیت کوین (Bitcoin) نیز می‌توانند در بازار اسپات مارکت نقش مهمی ایفا کنند. این ارزها به عنوان ابزارهای معاملاتی در اسپات مارکت استفاده میشوند و معامله‌گران امکان خرید و فروش آنها را در زمان واقعی دارند. در زیر به برخی جنبه‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال تتر، دوج کوین و بیت کوین در اسپات مارکت اشاره خواهم کرد:
تتر (Tether)
تتر یک ارز دیجیتال پایه است که به دلار آمریکا مرتبط می‌شود و ارزشی استخوانی به آن می‌بخشد. تتر اغلب به عنوان یک معیار استاندارد برای ارزش‌گذاری ارزهای دیجیتال دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بازار اسپات مارکت، تتر به عنوان یک ابزار معاملاتی استفاده می‌شود که معامله‌گران می‌توانند با استفاده از آن خرید و فروش دیگر ارزهای دیجیتال را انجام دهند. خرید تتر در اسپات مارکت.
دوج کوین (Dogecoin)
دوج کوین یک ارز دیجیتال کریپتوکارنسی است که در سال ۲۰۱۳ براساس یک شوخی طراحی شده است، اما به دلیل جوانانه و بدیع بودنش مورد توجه بسیاری از معامله‌گران قرار گرفته است. در اسپات مارکت، دوج کوین نیز می‌تواند به عنوان یک ارز دیجیتال قابل معامله استفاده شود و معامله‌گران می‌توانند با استفاده از آن فروش و خرید دوج کوین و دیگر ارزهای دیجیتال را انجام دهند.
بیت کوین (Bitcoin)
بیت کوین به عنوان ارز دیجیتال نخستین و پرمخاطب‌ترین از همه ارزهای دیجیتال معروف است. در اسپات مارکت، بیت کوین نقش مهمی در معاملات ارزهای دیجیتال دارد و بسیاری از معامله‌گران از آن به عنوان یک ابزار معاملاتی استفاده می‌کنند. با استفاده از بیت کوین، معامله‌گران می‌توانند به صورت فوری و در زمان واقعی فروش و خرید بیت کوین و ارزهای دیجیتال دیگر را انجام دهند.
در نتیجه، ارزهای دیجیتال تتر، دوج کوین و بیت کوین می‌توانند به عنوان ابزارهای معاملاتی در بازار اسپات مارکت استفاده شوند و معامله‌گران می‌توانند با استفاده از آنها در زمان واقعی و با قیمت‌های فعلی خرید و فروش ارزهای دیجیتال را انجام دهند.
جمع‌بندی
در این مقاله از صرافکس دریافتیم که اسپات مارکت نوعی بازار مالی است که در آن داراییها با تحویل فوری خرید و فروش می شوند. اسپات مارکت شکل فوری تجارت است و بسیاری از طبقات دارایی مانند ارزها، کالاها و سایر اوراق بهادار در آن مورد معامله قرار می‌گیرند. معاملات در این نوع بازار متفاوت از بازارهای مشتقات مانند معاملات آتی است. تفاوت‌های مهم این دو در روش‌های تسویه، قابلیت تجارت و قیمت‌گذاری دارایی‌هاست. در نهایت، این تریدر است که با توجه به شرایط خود تصمیم می‌گیرد که در کدام نوع بازار شروع به انجام معامله کند.
سؤالات متداول اسپات مارکت
نوعی بازار مالی که در آن کالاها یا سایر داراییها با تحویل فوری یا کوتاه مدت معامله میشوند.
نوعی معامله مالی است که در آن داراییها با قیمت فعلی بازار خرید و فروش میشوند که به آن قیمت اسپات میگویند. تحویل در معامله اسپات بلافاصله یا طی دو روز از زمان معامله خواهد بود. اسپات مارکت به چه معناست؟
معامله اسپات چیست؟
