لیکویید شدن چیست؟

لیکویید شدن یکی از تلخ‌ترین اتفاقات که برای هر معامله گری رخ داده است که به آن کال مارجین شدن یا بسته شدن حساب معاملاتی نیز می گویند. لیکویید شدن یا Liquidation در بازارهای مالی که دارای مارجین و فیوچرز هستند که حساب‌های آنها دارای لوریج یا اهرم معاملاتی هستند، رخ می‌دهد.

برای اینکه به سوال اصلی خیلی از افرادی که تا به حال تجربه معاملاتی جدی در بازار های مالی نداشته اند و یا افرادی که به تازگی قصد ورود به بازار های مالی مانند ارزهای دیجیتال را دارند (لیکویید شدن چیست؟) درباره لوریج یا اهرم‌های معاملاتی فعلی موجود، توضیح خواهید داد. در آخر هم راه‌هایی برای جلوگیری از لیکویید شدن در بازارهای مالی اشاره خواهیم کرد. پس با صرافکس همراه باشید.

لیکویید شدن در بازارهای مالی به چه معناست؟

یک معامله‌گر یا تریدر وقتی با مبحث لیکویید شدن مواجه می‌شود که سرمایه لازم برای باز نگه‌داشتن پوزیشن معاملاتی خود را نداشته باشد. در این حالت آن پوزیشن معاملاتی به صورت اتوماتیک از جانب صرافی بسته می‌شود و تریدر به اصطلاح لیکویید (Liquidation) می‌شود. لیکویید شدن به عوامل مختلفی همچون میزان سرمایه و میزان لوریج تنظیم شده (Leverage) بستگی دارد.

بنابراین نمی‌توان عددی مشخص و یکسان برای تمام حساب‌ها بیان نمود. در بازار فیوچرز بسته یا لیکویید شدن می‌تواند دارای دو معنی مختلف باشد (البته بستگی به امکانات صرافی نیز دارد)

1.  صفر شدن تمام دارایی حساب (Cross)
2.  سربه‌سرشدن میزان قرض از صرافی و بسته شدن معامله باز (Isolated)

تفاوت این دو به این صورت است که درصورتی که حساب شما در صرافی به صورت Cross  باشد، هنگامی که شما یک معامله باز دارید تا زمانی که سرمایه در صرافی دارید به آن پوزیشن معاملاتی به صورت اتوماتیک افزوده می‌شود تا معامله شما سر به سر نشود و به صورت اتوماتیک از طرف صرافی بسته نشود

اما در حالت دوم که به آن isolated می‌گویند دارایی به معامله شما افزوده نمی‌شود و در صورتی که میزان دارایی شما با صرافی سر‌به‌سر شود پوزیشن شما به صورت اتوماتیک بسته می‌شود.برای مثال فرض کنید یک معامله‌گر پوزیشنی را با لوریج و حالت isolated ۵۰ باز می‌کند. این تریدر وارد معامله فیوچرز بیت کوین می‌شود. اگر قیمت BTC خلاف جهت پوزیشن معاملاتی حرکت کند و ۲ درصد تغییر کند، ضرر این پوزیشن معاملاتی به ۱۰۰ درصد می‌رسد و صرافی این پوزیشن معاملاتی را خواهد بست؛

اما اگر شما همین پوزشن را با حالت Cross  باز کنید و به فرض با ۱۰۰ دلار وارد معامله شده باشد و ۹۰۰ دلار در حسابتان بماند، زمانی که بازار ۲ درصد در خلاف جهت معامله شما حرکت کند، صرافی به صورت خودکار از ۹۰۰ دلار شما به معامله اضافه می‌کند تا معامله بسته نشود یا اصطلاحا با افزودن دارایی خط لیکویید شما را جابه‌جا می‌کند.

البته برخی صرافی‌ها قبل از این‌که میزان ضرر به ۱۰۰ درصد برسد، پوزیشن را می‌بندند یا شروع به افزودن دارایی می‌کنند؛ این به خاطر ساز و کار این نوع از معاملات و استراتژی صرافی ها رخ می‌دهد. سود و زیان شما در معاملات وقتی که از لوریج یا اهرم معاملاتی استفاده می‌کنید، به شکل زیر محاسبه می‌شود:

سود یا زیان = (لوریج × درصد تغییر قیمت) × سرمایه اولیه

در معاملات آتی یا فیوچر، صرافی صرفا به عنوان یک واسطه فعالیت می‌کنند و تنها از معامله‌گران کارمزد دریافت می‌کند. کسانی که در معامله ها سود می‌کنند، سودشان از ضرر دیگران پرداخت می‌شود؛ بنابراین کسی که در معامله اش به هرشکلی لیکویید می‌شود، سرمایه‌ی او برای پرداخت سود فرد یا افراد دیگر استفاده می‌شود.

برای درک بهتر این موضوع که لیکویید شدن چیست و لوریج چه نقشی در آن ایفا می‌کند، با ما همراه باشید.

نقش لوریج در معاملات فیوچرز

لوریج یا اهرم معاملاتی، ابزاری است برای چند برابر کردن سرمایه در معاملات فیوچر صرافی ها ، که بنا کلی آن بر اساس میزان نقدینگی موجود و سیاست‌های داخلی صرافی، مقادیر مختلفی از لوریج را برای ارزهای مختلف ارائه می‌دهند.

استفاده لوریج برای اکثر افراد (با درنظر گرفتن خصلت طمع در انسان) جذاب است؛ چونکه با سرمایه‌ای کم و در بازه ای کوتاه‌تر، می‌توانند به سود بیشتری دست بیابند. البته یک نکته را نباید فراموش کرد؛ درست است که با اهرم بیشتر میزان سود افزایش می‌یابد، اما در صورتی که این تحلیل اشتباه باشد یا بازار تغییر ناگهانی در روند دهد، ضرر ناشی از آن نیز به همان میزان افزایش خواهد یافت.

اکنون که با مفهوم لوریج و اهرم معاملاتی، کاربرد آن در بازارهای مالی آشنا شدیم، پس از آن به روش های موثر برای جلوگیری از کال مارجین شدن یا لیکویید شدن می‌پردازیم.

روش های جلوگیری از لیکویید شدن

برای جلوگیری از لیکویید شدن حساب خود، باید حتما به نکاتی در حوزه‌هایی همچون مدیریت ریسک و مدیریت سرمایه توجه ویژه ای کنیم. برخی از این نکات نیازمند تمرین و تکرار مداوم هستند و برخی دیگر، نیز باید قبل از باز کردن هر معامله مورد توجه قرار بگیرد. با ما همراه باشید تا به چند نکته مهم برای جلوگیری از کال مارجین یا لیکویید شدن حساب معاملاتی بپردازیم.

معاملات خود را با لوریج کم باز کنید

هرچه میزان Leverage یا اهرم معاملاتی شما بیشتر باشد، احتمال از لیکویید شدن حساب شما بیشتر است؛ یک نکته مهم در انتخاب اهرم معاملاتی برای بازکردن معامله میزان نوسان آن دارایی در یک بازه زمانی است به عنوان مثال ارزی که میزان نوسان آن ۷ الی ۱۰ درصد است با ارزی که میزان نوسان آن ۲ الی ۴ است یکی نیستند؛ پس در نتیجه هر ارز یا دارایی لوریج مخصوص خود را در بازه زمانی مشخصی دارد، البته باید این نکته را هم در نظر بگیرید که میزان ریسک مجاز شما در سیستم معاملاتی و ریسک شما چقدر است؟ و شما به چه میزان حق دارید ریسک کنید (به این مورد در ادامه مقاله خواهیم پرداخت)

استراتژی معاملاتی خود را داشته باشید

یکی از مهمترین نکات ، سنجیده و داشتن برنامه، برای فعالیت در بازارهای مالی است که از خطراتی همچون لیکویید شدن شما رو در امان نگه می‌دارد؛ استراتژی معاملاتی به شما در معامله‌گری نظم می‌دهد و شما را از خطرات زیادی حفظ می‌کند و سبب می‌شود که شما در مسیری مشخص و معین حرکت نمایید. داشتن یک استراتژی یا سیستم معاملاتی به شما دید بهتری برای رصد و فعالیت در مواقع حساس بازار می‌دهد و سبب می‌شود که بتوانید نقاط بهینه ورود و خروج را شناسایی نمایید.

علاوه بر آن، اگر معاملات شما با استراتژی مشخصی انجام شود، قابل تجزیه‌ و تحلیل و مورد ارزیابی قرار‌دادن هست؛ بررسی معاملات گذشته، ایرادات شما و سیستم معاملاتی مورد استفاده را مشخص می‌کند و می‌توانید با رفع آن‌ها، سرمایه و دارایی های خود را در برابر ریسک‌های احتمالی حفظ نمایید.

با سرمایه ای اندک شروع کنید

در ابتدا اندکی از سرمایه خود را براساس سیستم معاملاتی خود وارد معامله شوید ، تا در صورت هرگونه اشتباه، متحمل ضرر و زیان شدیدی نشوید. در ضمن با استفاده از لوریج و اهرم معاملاتی، هیچ نیازی نیست که تمام سرمایه‌تان را در یک معامله وارد شوید؛ چونکه این فعالیت ریسک زیادی دارد.

برای لیکویید شدن حد سود و حد ضرر مشخص نکنید

بهترین راه برای جلوگیری از لیکویید شدن و در امان ماندن از حس طمع در بازارهای مالی استفاده از حد ضرر (Stop loss) و حد سود (Take Profit) است که بهتر است که قبل از بازکردن معامله، آن را مشخص نمایید تا به اصطلاح ببینید که این معامله ارزش وارد شدن دارد یا نه؟

تعیین Take Profit و Stop Loss به مدیریت ریسک هر شخص مرتبط است. حالتی که در بین بیشتر تریدرها مرسوم است، تعیین نسبت ریسک به ریوارد (RبهR) است که به صورت معمول آن را ۲ به ۱ در نظر می‌گیرند یعنی این تریدر حاضر است به‌ازای دو واحد سود، یک واحد ضرر کند. نکته مهم این است که باید دقت کرد که حد سود و حد ضرر، بعد از تعیین آنها تغییر نیابد و حد ضرر باید قبل از حد لیکویید شدن باشد.

بازار های مالی ، همیشه یکسان نیستند

قبل از ورود به بازارهای مالی باید قبول کنید که ضرر نیز بخشی از روند معاملاتی است و نمی‌توان در تمام معاملات سود کرد. برخی از افراد پس از ضرر در یک از معامله های خود، سریعا وارد پوزیشن بعدی می‌شوند و با رعایت نکردن مدیریت ریسک خود و افزایش سرمایه یا ایجاد تغییر در حد سود و ضرر معامله، سعی می‌کنند تا ضرر وارد شده را در جا جبران نمایند.

اما در اکثر مواقع این کار که به آن مبارزه با بازار می‌گویند؛ که در نهایت، به لیکویید شدن منجر می‌شود. بهتر است در صورتی که ضرری کردید که به شما از نظر روانی فشار آورد، از ترید کردن خودداری نمایید و پس از مدتی معاملات خود را برای پیدا کردن مشکل اصلی آن بررسی نمایید.

برای معامله‌گری هیچگاه به دنبال ارزها یا دارایی های ناشناس نروید

بازار ارزهای دیجیتال نسبت به سایر بازارهای مالی نوسان بیشتری دارد. در این میان بعضی از پروژه‌ها و رمزارزهای آن ارزش واقعی ندارند ، مارکت کپ و حجم معاملات کمی دارند و صرفا به‌صورت بازه‌ای ظهور و افول می‌کنند.

اما امکان دارد که برخی از آن‌ها در یک بازه کم سودی فضایی دهند، اما به‌یکباره روندشان تغییر می‌کند و نوسان های عجیبی دارند. نوسانات این دسته از ارزها نسبت به ارزهای دیگر مانند بیت کوین، اتریوم، بایننس کوین و دیگر، بیشتر است؛ بنابراین این ارزها می‌توانند سبب لیکویید شدن شما شوند.

سوالات متداول