قرارداد هوشمند چیست؟

قرارداد هوشمند یکی از پربحث‌ترین مباحث امروزه است که خیلی از منتقدان بلاک چین و تکنولوژی آن را به تعویض نظر واداشته است. برای نخستین بار در سال 1996 نیک سزابو، کارشناس علوم کامپیوتر و رمزنگاری، این ایده اولیه را مطرح کرد.

در ابتدا این کار مورد توجه قرار نگرفت اما در سال 2009 با معرفی بیت کوین و شبکه بلاک چین، فضای بسیار مناسبی برای ارائه و پیشرفت قراردادهای هوشمند ایجاد شد. امروزه این نوع از قراردادها در معاملات تجاری و اقتصادی راه پیدا کرده و بسیاری از مردم دنیا با آن آشنا هستند. در این مقاله از صرافکس با ما همراه باشید تا به بررسی این مفهوم پرداخته و به بررسی مزایا و معایب آن این نوع قراردادها بپردازیم.

به چه چیزی قرارداد هوشمند می گویند؟

برای درک بهتر مفهوم قرارداد هوشمند بهتر است با یک مثال شروع کنیم. فرض کنید که شخصی می‌خواند خانه‌ای بخرد. برای انجام این کار باید مراحل نسبتا پیچیده‌ای انجان دهد که کاغذ بازی‌های آن نیز بسیار زیاد است؛ به همین دلیل افراد معمولا رسیدگی به این امور را به دفاتر املاکی می‌سپارد.

در چنین مواردی، قرارداد هوشمند می‌تواند بسیار سریع و مفید عمل کند و تحول مثبتی در صنعت ایجاد کند. در این نوع قرارداد به راحتی پس از انتقال وجه، مالکیت ملک به شخص خریدار واگذار می‌شود. این قراردادها نیز به عنوان خدمات سپرده به کار می‌رود؛ این بدان معنا است که پول و مالکیت در سیستم ذخیره شده و عیناً به صورت همزمان بین طرفین توزیع می‌شود.

بنابراین به کمک قرارداد هوشمند می‌توان از پرداخت بسیاری از هزینه‌های اضافی خودداری کرد. این مورد تنها نمونه‌ای از مزیت این تکنولوژی است. کدهای یک قرارداد خاص بوده و شامل تمامی نکات و شرایط توافق شده توسط طرفین است. همچنین اطلاعات مربوط به معامله نیز در فناوری بلاک چین ثبت می‌شود.

تفاوت قراردادهای هوشمند با نوع سنتی آن در چیست؟

موردی که باعث تفاوت بین قراردادهای هوشمند و معمولی می‌شود، استفاده از فناوری بلاک چین است که ما را از اعتماد کردن به واسطه‌ها بی نیاز می‌کند. قرارداد هوشمند کدی است که بر روی شبکه بلاک چین فعال می‌شود.

برای مثال اگر یک قرارداد هوشمند در روی یک بلاک چین مثل اتریوم اجرا شود، قابل توقف نیست و هیچ کس نمی‌تواند جلوی اجرای آن را بگیرد. به کمک این فناوری، می‌توان پروژه‌ها و برنامه‌های بسیاری بدون دخالت هیچگونه واسطه‌ و توقفی انجام داد. به این نوع از پروژه‌ها، برنامه‌های غیرمتمرکز گفته می‌شود. گفتنی است شخص برنامه نویس آن هم نمی‌تواند کد این نوع از قراردادها را تغییر دهد.پ

برای ایجاد یک قرارداد هوشمند چه مواردی مورد نیاز است؟

برای ایجاد قراردادهای هوشمند باید به یکسری نکات توجه کنید که درادامه به آنها خواهیم پرداخت.

موضوع قرارداد

برنامه باید به محصول یا خدمات قرارداد، دسترسی داشته باشد؛ تا بتواند به صورت خودکار بر روی آن‌ها در فرآیند عرضه یا خرید و فروش کنترل داشته باشد. برای مثال اگر در قرارداد قرار است فایلی در ازای مبلغی منتقل شود باید فایل در دسترس باشد.

شرایط قرارداد

شرایط قرارداد هوشمند باید به شکل دنباله‌ای دقیق از عملیات‌ها باشد. این قراردادها زمانی اجرایی می‌شود که شرایط آن برقرار باشد. لازم به ذکر است که شرایط قرارداد باید با برنامه‌نویسی مشخص شوند و طرفین آن باید با این شرایط موافقت کنند و آن را به امضا برسانند.

اوراکل

منظور از اوراکل یعنی اطلاعاتی خارجی که به یک قرارداد می‌دهد تا آن‌ها را پردازش کند. برای مثال اگر قرارداد در خصوص اطلاعات آب و هوایی باشد باید  اوراکل آن یک سایت هواشناسی باشد.

انتخاب پلتفرم انحصاری

همانطور که گفتیم این تکنولوژی بر روی بستر بلاک چین انجام می‌شود. شما برای اجرای یک قرارداد هوشمند باید آن را بر روی یک بلاک چین مخصوص یک پلتفرم خاص انجام دهید. از جمله پرطرفدارترین بلاک چین‌ها می‌توان به بلاک چین بیت کوین و اتریوم اشاره کرد.

مزایا و معایب قرارداد هوشمند

بهتر است پیش از اجرای قراردادهای هوشمند با مزایا و معایب آن آشنا شوید. در ادامه لیستی از مزایا و معایب آن را برای شما ذکر کرده‌ایم که به شرح زیر است.

مزایا

• حذف واسطه: همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم، مهم‌ترین مزیت قراردادهای هوشمند حذف واسطه‌ها و خودمختاری است که در این صورت هزینه‌ها نیز کاهش پیدا می‌کند. 
• امنیت و سرعت بالا: سیستم رمزنگاری، امکان هک شدن قراردادها را از بین می‌برد.
• تنوع: طیف بسیاری از قراردادهای هوشمند قابل اجرا است و می‌توان با توجه به معامله، یکی از آن‌ها را انجام داد.
• قابل اعتماد بودن: اجرای قراردادهای هوشمند در بستر شبکه غیرمتمرکز و توزیع شده، احتمال گم شدن، تقلب و فسخ یک طرفه قرارداد را از بین می‌برد.
• کارآمدی: قراردادهای هوشمند بر روی کاغذ نوشته نمی‌شوند؛ بنابراین ارسال، انتقال و جابجایی آن‌ها بسیار ساده‌تر از قراردادهای سنتی است. همچنین در این نوع از قراردادها لازم نیست که طرفین قرارداد در یک مکان حضور داشته باشند که موجب صرفه جویی در زمان نیز می‌شود.

معایب

• رسمی نبودن: هیچ دولت و کشوری این قراردادها را به رسمیت نمی‌شناسد و از آن برای انجام مبادلات تجاری خود استفاده نمی‌کند. به همین دلیل هنوز موضع هیچ نهادی در رابطه با این نوع از قراردادها مشخص نیست.
• خطای انسانی: همانطور که گفتیم قراردادهای هوشمند توسط برنامه نویسان انجام می‌شود؛ به همین دلیل ممکن است با خطای انسانی همراه باشد.
• کاهش حریم خصوصی: اطلاعات در شبکه بلاک چین بین تمامی کاربران شبکه (نودهای) توزیع می‌شود.
• مشکلات اوراکل‌ها: عموما منابعی که هر اوراکل به آن استناد می‌کند، متمرکز است؛ در این صورت ممکن است در قراردادهای بزرگ یکی از طرفین سیستم را هک کند و مفاد آن را تغییر دهد.

جمع بندی

ما در این نوشته از صرافکس سعی داشتیم شما را با قراردادهای هوشمند آشنا کنیم و به بررسی این نوع از قراردادها به همراه مزایا و معایب آن پرداختیم. لازم به ذکر است استفاده از این نوع قرارداد، در سطح جهانی، روز به روز در حال گسترش و افزایش است.

سوالات متداول